Czym jest biofeedback?

Biofeedback, czyli biosprzężenie zwrotne jest techniką leczniczą wykorzystującą odbieranie sygnałów pochodzących z własnego organizmu, aby poprawić jego stan. Z prostym rodzajem biosprzężenia zwrotnego z pewnością każdy z nas miał już do czynienia mierząc swoją wagę, temperaturę, czy ciśnienie krwi. Zmierzone wartości wykorzystujemy do tego, aby coś poprawić, np. zmienić tryb życia, dietę, czy wziąć lekarstwa.
Biofeedback jest elementem regulacji naszego stanu za pośrednictwem zewnętrznych urządzeń, które są w stanie pokazać nam to, czego sami, własnymi zmysłami poczuć, czy poznać nie możemy.

Specjalistyczny sprzęt wykorzystujący tą technikę działa jak trener, który potrafi ocenić nasze możliwości i dać we właściwym momencie trafne wskazówki. Czasami również sam podejmuje określone kroki i np. stymuluje mięśnie do skurczu. Taki sprzęt potrafi precyzyjnie zmierzyć określone sygnały związane z aktywnością fizjologiczną naszego organizmu. Istotą tego treningu jest jednak sama świadomość możliwości organizmu, co daje nam motywacje do dalszych ćwiczeń. Efekt leczniczy w takich wypadkach może się okazać imponujący.

Zastosowanie biofeedback’u w medycynie jest dość szerokie. Na przykład jest bardzo skuteczny w leczeniu nietrzymania moczu (również stolca), gdy nastąpiło osłabienie mięśni dna miednicy mniejszej. Gdy próba napięcia tych mięśni nie przynosi skutku, czujemy się sfrustrowani. Do regularnych ćwiczeń nie mamy często już zapału. Gdy jednak zastosujemy urządzenie, które wykryje tą próbę i uwidoczni nam ją, wtedy powróci chęć do ćwiczeń, a to jest już klucz do sukcesu.
Doskonałe efekty przynosi biofeedback u osób po przebytym udarze mózgu, który doprowadził do utraty władania ręką lub nogą. Sygnał wysłany przez mózg do mięśni jest zbyt słaby, aby doprowadzić do skurczu. Może być on jednak odebrany przez urządzenie, które nie tylko pokaże to pacjentowi, ale i wyzwoli sztuczny impuls elektryczny doprowadzający do skurczu określonej grupy mięśni (urządzenie NeuroMove firmy Zynex). Pacjent czuje, że odzyskuje pewną kontrolę nad mięśniami, ale najważniejsze w tym jest to, że w mózgu następuje stymulacja zdrowych komórek, które zaczynają przejmować rolę komórek uszkodzonych w wyniku udaru (neuroplastyczność).

Biofeedback jest procesem edukacyjnym zachodzącym w mózgu, dzięki czemu mózg steruje naszą fizjologią w sposób automatyczny. Pierwsze próby jazdy na rowerze są zazwyczaj trudne, gdyż staramy się świadomie koncentrować na utrzymaniu równowagi. Nasz mózg odbiera w tym czasie rozmaite sygnały pochodzące z błędnika, oczu, mięśni itp. i zaczyna je przetwarzać. Nagle zauważamy, że nasz organizm zaczyna automatycznie angażować określone grupy mięśni, aby utrzymać równowagę na rowerze. Za regulację tego systemu odpowiada mózg.  

Problemy psychiczne i psychiatryczne
Wiele schorzeń o charakterze psychicznym ma bezpośredni wpływ na funkcjonowanie organizmu, co można stwierdzić mierząc np. ciśnienie krwi, temperaturę ciała, potliwość (oporność skóry), czy analizując sygnały EEG. Zmierzone parametry zamieniane są na dźwięk lub wizualizacje na ekranie monitora. Sesje treningowe z udziałem psychologa i aparatury wykorzystującej biofeedback pozwalają pacjentowi lepiej poznać reakcję swojego organizmu na różne sytuacje i stany psychiczne. Pacjent uczy się panować nad tymi reakcjami i likwidować przyczyny, które je wywołały. Technikę tą stosuje się w leczeniu m.in. przewlekłego stresu, depresji, czy ADHD.