Wstęp
Leczenie stymulacją interferencyjną (IFC/INF) polega na tworzeniu impulsów elektrycznych interferencji (złożenia) dwóch sinusoidalnych sygnałów elektrycznych średniej częstotliwości (od 4000 Hz) różniących się nieznacznie częstotliwością drgań i przyłożonych na powierzchni skóry zwykle w sposób krzyżowy, za pomocą dwóch par elektrod. Oba sygnały mieszają się w określonym punkcie i wyniku ich interferencji tworzy się nowy sygnał elektryczny o małej częstotliwości równej różnicy częstotliwości sygnałów składowych.
Tryb 4-polowy (dwa kanały)
Impulsy średniej częstotliwości (>4000Hz) nie posiadają właściwości leczniczych, ale mają tą cechę, że potrafią wniknąć dość głęboko w tkanki. Interferencja dwóch takich sygnałów (dwa kanały) o lekko różniącej się częstotliwości i podłączonych krzyżowo pozwala na wytworzenie bardzo głębokiego bodźca punktowego w postaci impulsów o małej częstotliwości, które posiadają cenne właściwości lecznicze. Jeśli elektrostymulator posiada dwa kanały stymulacji, to oba zostaną wykorzystane do stymulacji jednego obszaru.
Tryb 2-polowy (jeden kanał)
Jest to uproszczony sposób interferencji wykorzystujący tylko dwie elektrody, gdzie oba sygnały interferują już wewnątrz urządzenia i wypadkowy sygnał małej częstotliwości występuje na długości całego odcinka pomiędzy dwoma elektrodami. Jeśli elektrostymulator posiada dwa kanały stymulacji, to każdy z nich może stymulować dwa różne obszary.
Działanie fizjologiczne prądów interferencyjnych
Stosowane w zabiegach interferencyjnych sygnały średniej częstotliwości łatwo wnikają w głębsze warstwy tkanek (skóra, tłuszcz, kości) i po drodze tylko w niewielkim stopniu stymulują nerwy czuciowe oraz nerwy ruchowe (inicjujące skurcze mięśni).
Działanie urządzeń interferencyjnych wykorzystuje właściwości zmiany przepuszczalności błony komórkowej pozwalając na łatwiejsze przenikanie kationów sodu (+Na), co uaktywnia pompę sodowo-potasową. Działanie pompy zmienia skład płynu wewnątrzkomórkowego i zmniejsza objętość komórek. Doprowadza to do mniejszego obrzęku tkanek, a także ogranicza ich stan zapalny (wzrost jonów sodu). Dodatkowo zmniejsza się nierównowaga jonów sodu i zwiększa się dotlenienie, co usuwa proteiny krwi uwięzione w płynie zewnątrzkomórkowym.
Tlen usuwa również bradykininę (substancję ograniczającą przepływ krwi), histaminę będącą przyczyną ciągłego stanu zapalnego oraz prostaglandynę, naturalną substancję odpowiedzialną za ból.
Wzrost aktywności jonów sodu (cząstek przenoszących prąd) inicjuje potencjał czynnościowy neuronów wzdłuż włókien nerwowych do receptorów (zakończeń nerwowych) powodując uwalnianie 20 typów neuroprzekaźników. Jednym z nich są endorfiny, naturalne substancje przeciwbólowe o działaniu podobnym do morfiny. Szybkie uwalnianie endorfin w terapii interferencyjnej wynika z tego, że jest inicjowane na poziomie komórkowym, w odróżnieniu od terapii opartej o tzw. masowy przepływ cząstek. Terapia interferencyjna stanowi tu niezwykle cenne uzupełnienie terapii TENS, a w wielu przypadkach, szczególnie przy bólu przewlekłym, przynosi lepsze efekty.
Zastosowania terapii stymulacją interferencyjną
Tego rodzaju impulsy nazywane też prądami Nemeca, mają zastosowanie w lecznictwie. Działając wybiórczo, stymulują nerwy i tkanki, zmniejszając ból, obrzęki i stany zapalne. To, z kolei zmniejsza lub eliminuje potrzebę stosowania środków przeciwbólowych. Terapia INF posiada właściwości odmienne od terapii TENS, czy NMES, działa dużo głębiej, posiada bardziej kompleksowe działanie i jest szczególnie efektywna w leczeniu bólu przewlekłego. Ponadto działa mniej agresywnie na skórę.
Leczenie INF po raz pierwszy zostało wprowadzone przed ponad czterdzieści lat temu. Ze względu na rozmiary i konstrukcję sprzętu do leczenia klinicznego, terapię INF tradycyjnie stosowano w szpitalach i klinikach.
Pojawienie się nowoczesnych, małych i przenośnych aparatów INF zmieniło ten aspekt i pozwoliło na wprowadzenie terapii interferencyjnej do domów.
Wskazania
Terapia prądami interferencyjnymi jest stosowana w leczeniu zaburzeń krążenia, zaburzeń zakres ruchu, obrzękach i skurczach mięśni. Post-operacyjnie pacjenci powinni używać urządzenie 3 razy dziennie przez 15 minut w ciągu 14 – 30 dni.
Zalety
Terapia INF jest stosowana od wielu lat, jej skuteczność jest dobrze udokumentowana. Badania wykazały, że u pacjentów stosujących terapię INF po zabiegu, rozwija się mniej powikłań niż polegając wyłącznie na narkotycznych lekach uśmierzających ból. Stymulacja INF nie powoduje depresji oddechowej. Leczenie INF pomaga w poprawie krążenia, zwiększając czas powrotu do zdrowia. Wiele zabiegów w domu lub w pracy zazwyczaj pomaga w szybszym powrocie do zdrowia pacjenta i umożliwia jest wcześniejsze wznowienia ich normalnej aktywności zawodowej.
Najczęściej zadawane pytania odnośnie terapii interferencyjnej
Czy urządzenia interferencyjne są bezpieczne?
TAK. Chociaż myśl o impulsach elektrycznych wysyłanych do organizmu może się wydawać przerażająca na pierwszy rzut oka, tak naprawdę czuje się tylko lekkie wibracje. W przeciwieństwie do wielu leków, terapia INF nie ma znanych skutków ubocznych. Może być stosowana na implantami metalowymi. W porównaniu z innymi rodzajami stymulacji, terapia interferencyjna działa mniej agresywnie na skórę.
Kto nie może korzystać urządzeń interferencyjnych?
Osoby z wszczepionym rozrusznikiem serca lub pacjentki, które są w ciąży nie powinny używać urządzeń INF. Należy poradzić się lekarza lub rehabilitanta.
Jak korzystać z elektrostymulatora INF?
Przy leczeniu stanów pooperacyjnych lekarz umocuje dwa sterylne paski samoprzylepne na skórze po każdej stronie nacięcia chirurgicznego i podłączy je do urządzenia INF, które zapewni uśmierzenie bólu i zmniejszenie obrzęku, poprzez stymulację. W przypadku stosowaniu INF w domu, wystarczy nalepić w odpowiednim miejscu na skórę elektrody (w sposób krzyżowy), podłączyć je do aparatu i włączyć aparat z wybranym programem leczenia.
Czy urządzenia INF są trudne w obsłudze?
Nie. Przenośne urządzenia INF są wielkości telefonu komórkowego i są niemal tak samo łatwe w obsłudze. Twój lekarz lub fizjoterapeuta poinstruuje cię, jak korzystać z urządzenia INF. Być może od czasu do czasu trzeba będzie dokonać drobnych zmian w programie terapii.
Czy sprzęt INF to urządzenie dla mnie?
Terapia prądami interferencyjnymi jest szeroko stosowana w stanach po zabiegach chirurgicznych, ostrych bólach pourazowych, obrzękach i ograniczaniu procesów zapalnych. Została ona z powodzeniem wykorzystana w wielu różnych procedurach, jak:
- Chirurgia ogólna
- Operacje przepukliny
- Usuwanie kamieni żółciowych
- Neurochirurgia i ortopedia:
- Chirurgia okolicy lędźwiowej i kręgosłupa
- Zabiegi na stawach
- Naprawa więzadeł krzyżowych
- Zabiegi na cieśni nadgarstka
- Ginekologia i położnictwo
- Zabiegi ginekologiczne
- Laparotomia
- Stany po cięciu cesarskim
- Ortopedia i chirurgia urazowa
- Wstawienie protezy stawu biodrowego
- Artrotomia
- Złamania
- Urazy sportowe
- Mobilizacja stawów
- Chirurgia klatki piersiowej
- Thorakotomia
- Pediatria
- Zabiegi różne – w chirurgii dziecięcej
- Urologia
- Nefrektomia
- Prostatektmia
- Implanty narządów płciowych
Zabiegi prądami interferencyjnymi stosuje się zpowodzeniem u sportowców, po przebytych kontuzjach sportowych.
Jak drogie są urządzenia interferencyjne?
W porównaniu z kosztem straconego czasu na rekonwalescencję po operacji i kosztem farmakoterapii, terapia INF jest bardzo opłacalnym sposobem leczenia.
Jak długo będę musiał/musiała używać urządzenia INF?
W zależności od stanu, urządzenia INF mogą być stosowane na czas od dwóch tygodni do kilku miesięcy.
Czy prądy interferencyjne można stosować po operacji?
Zapytaj się w tej sprawie swojego lekarza prowadzącego. Prądy interferencyjne stosuje się po operacji głównie w celu łagodzenia bólu, redukcji obrzęku i przyspieszenia regeneracji tkanek.
Czym różnią się prądy interferencyjne od prądów stosowanych w TENS oraz EMS?
Prądy interferencyjne wykorzystują przede wszystkim dużo wyższą częstotliwość prądu. Są to tzw. średnie częstotliwości. Sygnał ma w większości przypadków kształt sinusoidalny a nie impulsowy. Tworzony w tkankach prąd różnicowy działa w głębszych tkankach, gdy TENS oddziałuje na nerwy czuciowe na powierzchni skóry a EMS na nerwy motoryczne. Prąd interferencyjny tworzy ponadto stymulację bardziej skupioną (punktową).
Stymulacja INF stosowana jest czasami na przemian ze stymulacją TENS i w pewnym ograniczonym zakresie ma działanie nawet zbliżone do TENS (tzw. głęboki TENS).
Gdzie mogę nabyć dodatkowe elektrody do elektrostymulacji ?
Można je nabyć dystrybutora producenta lub w specjalistycznym sklepie medycznym, zobacz np. elektrody samoprzylepne. Są to typowe elektrody samoprzylepne stosowane powszechnie w elektroterapii. Najbardziej popularne elektrody posiadają rozmiar 5×5 cm.
Kiedy stosuje się 2-polowe prądy interferencyne?
Tryb 2-polowy stosuje się w następujących sytuacjach:
- Stymulacja mniejszych, trudno dostępnych obszarów – np. dłoni, stawów skokowych czy nadgarstków, gdzie aplikacja czterech elektrod byłaby utrudniona.
- Ból miejscowy – szczególnie przy stanach bólowych, które wymagają bardziej skoncentrowanej stymulacji, np. miejscowy ból w obrębie barku lub łokcia.
- Kiedy nie można stosować standardowego trybu 4-elektrodowego – np. ze względu na ograniczoną przestrzeń wokół miejsca aplikacji, przeciwwskazania do stosowania więcej niż dwóch elektrod w jednym miejscu lub dyskomfort pacjenta.
- Zabiegi o charakterze terapeutycznym na powierzchniowych tkankach – gdy nie jest konieczne osiągnięcie głębokiej stymulacji.
Tryb 2-polowy jest więc przydatny w miejscowej terapii bólu i w sytuacjach, gdzie z jakiegoś powodu klasyczne ustawienie 4-polowe nie jest wskazane lub nie jest możliwe.
Zobacz również:
- Lista produktów – elektrostymulatory interferencyjne (INF)
- Czym jest elektrostymulacja TENS ?
- Czym jest elektrostymulacja nerwowo-mięśniowa (NMS) ?
- Zasady eksploatacji elektrod do elektrostymulacji.
- Rozmieszczenie elektrod i protokoły zabiegowe.
