Prądy interferencyjne vs. TENS – porównanie

prądy interferencyjne a tens

Prądy interferencyjne i TENS, to dwie popularne formy elektrostymulacji przeciwbólowej stosowane w fizjoterapii i rehabilitacji. Posiadają jednak różne mechanizmy działania i zastosowania terapeutyczne. Poniżej przedstawiono najważniejsze różnice pomiędzy nimi.

Mechanizm działania

Jaki jest mechanizm działania prądów interferencyjnych?

  • Prądy interferencyjne (IFC) wykorzystują nakładanie się dwóch prądów nośnych średniej częstotliwości (zwykle około 4000 Hz). Prądy te łączą się (interferują) i tworzą różnicowy prąd interferencyjny o niższej częstotliwości (np. 1–100 Hz), który posiada efekt terapeutyczny.
  • Prądy interferencyjne wytwarzają interferencję bezpośrednio w tkankach pacjenta. Często stosowane jest ustawienie czterech elektrod, tworzących skrzyżowany wzór, co pozwala prądom nakładać się w głębszych warstwach tkanek.
  • Dzięki średniej częstotliwości, prądy łatwiej przenikają przez skórę, omijając opór naskórka i docierając do głębszych tkanek.

Jaki jest mechanizm działania prądów TENS?

  • Metoda TENS, to technika przezskórnej stymulacji nerwów za pomocą impulsów elektrycznych o niższej częstotliwości (zwykle w zakresie 2–120 Hz).
  • Prąd TENS przepływa tylko po powierzchni skóry (nie wnika wgłąb), dlatego oddziałuje głównie na nerwowy czuciowe przy powierzchni skóry.
  • TENS stosuje teorię bramkowania bólu (Gate Control Theory), według której stymulacja większych włókien nerwowych blokuje przewodzenie sygnałów bólowych na poziomie rdzenia kręgowego, co zmniejsza odczuwanie bólu.
  • Drugi mechanizm przeciwbólowy TENS wykorzystuje impulsy o niskiej częstotliwości, które stymulują również wydzielanie endorfin, naturalnych substancji przeciwbólowych organizmu.

Kiedy lepsze są prądy interferencyjne?

  1. Obrzęki i stany zapalne:
    • Prądy interferencyjne skutecznie poprawiają przepływ limfy i mikrokrążenie, co pomaga redukować obrzęki i procesy zapalne, zwłaszcza po urazach lub operacjach. Niska częstotliwość w zakresie 1–10 Hz wspiera krążenie płynów ustrojowych i redukuje zastój. Przyspieszają i eliminują produkty zapalne, wspierając naturalne procesy gojenia.
  2. Napięcie i skurcze mięśniowe:
    • W sytuacjach, gdzie celem jest rozluźnienie napiętych mięśni, prądy interferencyjne, dzięki głębszemu działaniu i efektowi rozgrzewania, pomagają zredukować napięcie mięśniowe i poprawić przepływ krwi, wspomagając regenerację po wysiłku fizycznym lub rehabilitacji po urazie.
  3. Zabiegi rehabilitacyjne wymagające szerokiego zasięgu:
    • Ustawienie 4-elektrodowe pozwala prądom interferencyjnym objąć większy obszar ciała, dzięki czemu terapia jest skuteczna na większych powierzchniach, takich jak dolny odcinek kręgosłupa czy kończyny dolne.
  4. Bóle przewlekłe:
    • Chociaż obie metody są z powodzeniem stosowane w leczeniu bólu przewlekłego, to prądy interferencyjne wykazują tu większą skuteczność. Wynika to z lepszego działania stymulacji wydzielania endorfin, które utrzymują się w organizmie przez dłuższy czas.

Kiedy lepszy jest TENS?

  1. Ostry ból i krótkotrwałe dolegliwości bólowe:
    • TENS jest szybkim i skutecznym sposobem na chwilowe uśmierzenie bólu, szczególnie w trybie wyższej częstotliwości (80–120 Hz) odpowiedzialnej za bramkowanie bólu, np. po niewielkich urazach, w zapaleniu ścięgien, bólu menstruacyjnym. Jest to dobry wybór dla pacjentów z ostrym bólem o mniej skomplikowanej etiologii.
  2. Domowa terapia bólu:
    • TENS jest powszechnie stosowany w urządzeniach przenośnych, co umożliwia stosowanie go w domu. Dzięki temu pacjenci mogą sami korzystać z TENS na ból przewlekły, np. przy bólu pleców, artretyzmie czy bólu neuropatycznym.
    • TENS pobiera również stosunkowo mało prądu, dlatego pozwala na dłuższą pracę na bateriach lub rzadsze ładowanie akumulatora.
  3. Ból związany z zespołami neurologicznymi:
    • TENS jest skuteczny w leczeniu bólu neuropatycznego, np. związanego z nerwobólami, rwie kulszowej czy neuralgii trójdzielnej. Dzięki działaniu na powierzchniowe nerwy czuciowe może skutecznie zmniejszać odczuwanie bólu. W tym wypadku, większą rolę odgrywa tu mechanizm produkcji endorfin.
  4. Bezpieczne użycie na mniejszych, wrażliwych obszarach:
    • TENS można stosować na mniejszych obszarach i w miejscach bardziej unerwionych, takich jak twarz czy dłonie, gdzie prądy interferencyjne byłyby zbyt intensywne. Krótsze impulsy w TENS są dobrze tolerowane i można precyzyjnie dopasować natężenie.
  5. Przeciwdziałanie habituacji:
    • Prądy TENS zwykle lepiej przeciwdziałają zjawisku habituacji, czyli przyzwyczajania się organizmu do bodźców stymulujących. Wynika to z większej palety możliwości różnicowania charakteru impulsów oferowanej przez większość aparatów do stymulacji TENS (w przypadku IFC, tylko nieliczne urządzenia mają zbliżone możliwości). Okresowa zmiana charakteru stymulacji zwiększa skuteczność terapii, gdy jest ona stosowana regularnie i przez dłuższy czas.

Podsumowanie wyboru między prądami interferencyjnymi a TENS:

  • Prądy interferencyjne (IFC) są odpowiednie do leczenia bólu w tkankach głębokich, w terapii pooperacyjnej, do redukcji obrzęków i napięcia mięśniowego w większych obszarach ciała. W pewnym stopniu leczą również przyczynę bólu z uwagi na komponent przeciwzapalny/przeciwobrzękowy.
  • TENS jest skuteczny w terapii domowej oraz w szybkim leczeniu bólu ostrego i nerwobóli.

Wybór między TENS a prądami interferencyjnymi zależy więc od lokalizacji i charakteru bólu oraz od tego, czy celem jest głębsza stymulacja i regeneracja, czy bardziej szybka ulga w bólu. Również okres stosowania terapii ma znaczenie z uwagi na zjawisko habituacji.

W wielu aspektach obie metody wykazują podobne efekty a z drugiej strony uzupełniają się nawzajem. W przypadku bardziej zawiłych przyczyn bólu lub przy dłuższej terapii przeciwbólowej, warto łączyć obie metody i stosować je naprzemiennie.