Jak wiadomo, jednym z narządów atakowanych w przebiegu Covid-19 w pierwszym rzędzie jest układ oddechowy. Zarówno górne drogi oddechowe (utrata węchu, nieżyt) jak i dolne. Dochodzi wtedy często do śródmiąższowego zapalenia płuc.
Pacjent, który przechodzi chorobę skąpoobjawowo lub wręcz bezobjawowo może przebywać w izolatorium lub na kwarantannie w domu. Powstaje więc pytanie: kiedy należy „włączyć żółte światło”, czyli zareagować i zgłosić zmianę swojego stanu lekarzowi rodzinnemu lub powiadomić pogotowie ratunkowe o pogorszeniu zdrowia? Swojego lub osoby pozostającej pod opieką.
Jest wiele objawów świadczących o pogorszeniu stanu pacjenta, lecz jednym z podstawowych jest narastająca duszność. Może mieć ona podłoże …psychiczne, gdyż pacjent po prostu się boi i w każdym oddechu poszukuje sygnału pogarszającego się zdrowia. Może także być objawem narastającego zapalenia tkanki płucnej.
I tutaj pomocnym może okazać się pulsoksymetr.
Małe i tanie urządzenie, które zakłada się na palec (są i takie, które stosuje się na płatku ucha lub u noworodków na stopie czy nadgarstku) i w ciągu kilku sekund uzyskuje się pomiar saturacji (wysycenia) tlenem krwi.
Ważne uwagi:
- Palec nie może być wcześniej poddany urazom zmieniającym wydatnie ukrwienie (uraz tętnic).
- Paznokieć nie może być pokryty lakierem.
- U pacjentów palących papierosy wskazania będą zaniżone.
- Pacjenci z astmą oskrzelową będą mieć zaniżone wartości.
- Pacjenci z chorobami zmniejszającymi powierzchnię oddechową (np. zwłóknienie płuc) będą mieć zaniżone wartości.
- Pacjenci z niskim poziomem hemoglobiny mogą mieć zaniżone wartości.
Powyższe uwagi nie wyczerpują wszystkich przypadków mających wpływ na wynik badania.
Prawidłowy wynik
Prawidłowa wartość saturacji u osoby dorosłej wynosi pomiędzy 95% a 98%. Pacjenci poddawani tlenoterapii mogą mieć wyższe wartości.
W przypadku pojawienia się wyników poniżej 90%, pacjent najczęściej odczuwa duszność. U pacjenta z Covid-19 może być to wyraźny sygnał, że wymaga on interwencji medycznej w oddziale szpitalnym.
Ważnym jest także dynamika zmian. Jeśli pacjent bez objawów, z wynikiem np. 96% z godziny na godzinę obserwuje spadek saturacji tlenem a nie pali tytoniu lub nie ma innych, znanych mu przyczyn takich zmian, można podejrzewać rozwijające się zmiany w miąższu płucnym. Nie należy wtedy czekać, aż saturacja osiągnie 90%, lecz uzyskać poradę lekarską, choćby przez telefon.
Jak widać, w dobie pandemii COVID-19 i innych groźnych rodzajach infekcji płucnych, pulsoksymetr jest urządzeniem niezwykle przydatnym, co wynika z konieczności regularnej kontroli poziomu saturacji krwi. Zawczasu może ostrzec przed szybko postępującymi zmianami w układzie oddechowym, co może po prostu uratować życie. Przydaje się również u osób chorych na astmę, hipoksję i inne choroby narażające człowieka na niewydolność tlenową.
Jak działa i co mierzy pulsoksymetr?
Pulsoksymetr jest podręcznym urządzeniem elektronicznym, który w sposób bezinwazyjny potrafi zmierzyć poziom wysycenia krwi tlenem. Wykorzystywane są do tego dwie wiązki światła o różnych długościach fali (czerwone i podczerwone), które przepuszczane są przez krwionośne naczynia włosowate, zwykle na opuszku palca. Urządzenie mierzy absorpcję (pochłanianie) światła dla obu wiązek i analizuje różnice.
Specjalny algorytm wylicza następnie parametr SpO2, który określa poziom saturacji krwi i jest wyświetlany na ekranie pulsoksymetru. Parametr SpO2 zdefiniowany jest jako stosunek ilości cząsteczek hemoglobiny ze związanym tlenem (oksyHb) do ilości wszystkich cząstek hemoglobiny (oksyHb + deoksyHb). Jeśli bowiem wiązanie tlenu z hemoglobiną w pęcherzykach płucnych nie jest odpowiednie, rośnie udział cząstek hemoglobiny bez przyłączonej cząstki tlenu (deoksyHb). Wartość SpO2 = 100% oznacza maksymalne wysycenie krwi tętniczej tlenem.
Drugim ważnym parametrem mierzonym przez pulsoksymetr jest tętno.
Podczas pomiaru pulsometrycznego ważne jest, aby zachować spokój i nie ruszać palcem. Skóra powinna być czysta i sucha. Pomiar można przeprowadzać na palcu wskazującym, a przy większym zrogowaceniu naskórka, można założyć pulsoksymetr na inny palec.
