Popularnym sposobem wykonywania zabiegów magnetoterapii jest zastosowanie specjalnych mat, które aplikują pole magnetyczne na większych obszarach ciała. Matę można rozłożyć na podłodze lub na łóżku i podłączyć do odpowiedniego urządzenia do magnetoterapii.

Maty emitujące impulsowe pole magnetyczne są zalecane w leczeniu przede wszystkim osteoporozy oraz przy niektórych rodzajach niewydolności układu krążenia. Również w innych schorzeniach obejmujących większą powierzchnię ciała (np. rozległe stany reumatoidalne, zwyrodnienia stawów, bóle pleców).

Włoska firma GLOBUS, będąca czołowym producentem sprzętu do magnetoterapii, wprowadziła na rynek wysokiej jakości maty z serii „Total Body” zbudowaną w oparciu o piankę typu „Memory Foam”, dzięki czemu zapewnia wyjątkowy komfort podczas leżenia. Może być stosowana w gabinetach fizjoterapii, a z uwagi na stosunkowo przystępną cenę, również w warunkach domowych.

Pianka typu „Memory”, to inaczej plastyczna pianka „z pamięcią” kształtu, która dzięki specjalnym właściwościom idealnie dostosowuje się do kształtu ciała. Pianka Total Body „Memory” firmy GLOBUS składa się z dwóch takich warstw, które mają różny stopień twardości, co jeszcze bardziej poprawia właściwości plastyczne. Trzecia warstwa, dużo twardsza (czarna), posiada wbudowane elektromagnesy.

Przy stosowaniu w domu, maty Total Body mogą być używane nawet podczas snu, po rozłożeniu na materacu łóżka, pod prześcieradłem. Pozwalają na długotrwałą aplikacje pola magnetycznego, praktycznie bez ograniczeń.

Mata Total Body składa z czterech modułów składowych o wymiarach 70 x 44 cm, które mogą być od siebie odczepiane.

Każdy aktywny moduł posiada w środku 4 elektromagnesy i jest zabezpieczony przez za pomocą dwóch odpinanych pokrowców:

• Pokrowiec zewnętrzny – z tkaniny hipoalergicznej, którą można prać. Na spodzie posiada antypoślizgową warstwą.
• Pokrowiec wewnętrzny – z wodoodpornej i antybakteryjnej tkaniny, którą również można prać.

W ofercie GLOBUS znajdują się trzy modele mat Total Body, wymienione w poniższej tabeli i opisane dalej.

Model	200	400	400 XP
Liczba kanałów	2	2	4
Moduły aktywne	2	4	4
Moduły pasywne	2	–	–
Liczba elektromagnesów	8	16	16
Pianka „Memory”

Mata magnetyczna GLOBUS Total Body 200

Składa się z dwóch mat aktywnych i dwóch mat neutralnych (bez żadnych elektromagnesów). Wszystkie 4 moduły można dowolnie połączyć w taki sposób, aby maty aktywne obejmowały tylko określone obszary ciała, co  wielu przypadkach jest w zupełności wystarczające.

Każda mata aktywna jest podłączona do jednego kanału aparatu Magnum.

Więcej szczegółów:

• Mata do magnetoterapii GLOBUS Total Body 200

Mata magnetyczna GLOBUS Total Body 400

Wszystkie elementy maty są aktywne, przy czym są one połączone w pary zasilane z jednego kanału.

Podobnie jak mata Total Body 200, mata Total Body 400 również należy podłączyć do dwóch kanałów urządzenia Magnum, ale pole magnetyczne emitowane jest równomiernie na długości całej maty. Na aparacie należy ustawić wtedy odpowiednio większą moc emisji, gdyż moc pola magnetycznego z jednego kanału jest rozłożona na dwa moduły. W wielu przypadkach nie stanowi to jednak większego problemu, gdyż nie zawsze jest wymagana wysoka wartość indukcji magnetycznej i zapas mocy na urządzeniu jest wystarczający, szczególnie wtedy, gdy mata jest stosowana przy długotrwałych zabiegach, np. w w czasie snu.

Poniżej przedstawiono sposób połączenia dwóch mat aktywnych w parę.

Więcej szczegółów:

• Mata do magnetoterapii GLOBUS Total Body 400

Mata magnetyczna GLOBUS Total Body 400 XP

Wszystkie cztery elementy maty są aktywne i każdy moduł musi być podłączony do jednego kanału.

Mata Total Body 400 XP zapewnia najwyższą moc magnetostymulacji na całej powierzchni ciała, ale wymaga podłączenia do 4-kanałowego urządzenia Globus Magnum 3500 Pro.

Więcej szczegółów:

• Mata do magnetoterapii GLOBUS Total Body 400 XP

Inne konfiguracje i mata MAT 100

Poszczególne moduły maty Total Body można od siebie odłączyć i aplikować na mniejszych powierzchniach ciała, na przykład na krześle, lub na dwóch pacjentach.

W szczególnym przypadku, matę Total Body można podzielić na dwie krótsze maty po 2 moduły i ułożyć naprzeciwlegle po obu stronach ciała, co zapewni większą koncentrację pola magnetycznego. Oczywiście należy wówczas pamiętać, aby maty były skierowane tą samą stroną w jednym kierunku, żeby pola magnetyczne się sumowały a nie znosiły nawzajem.

Pojedynczy moduł aktywny jest oferowany również jako odrębny produkt o nazwie Globus MAT 100. Mata MAT 100 jest dedykowana do zabiegów na mniejszych powierzchniach.

Przeczytaj również:

• Czym jest magnetoterapia?

Magnetoterapia jest rodzajem fizjoterapii wykorzystującym energię pola elektromagnetycznego do stymulacji procesów regeneracji tkanek. Tego rodzaju magnetostymulacja wykorzystuje niską częstotliwość oraz niską indukcję magnetyczną pola magnetycznego aplikowanego w formie impulsów i jest często określana skrótem PEMF (Pulsed Electro Magnetic Field – impulsowe pole elektromagnetyczne).

Oddziaływanie magnetoterapii na tkanki

Błony komórkowe mogą być traktowane jak „małe baterie” posiadające pewne napięcie wyjściowe, które w przypadku zdrowych komórek posiada wartość rzędu 70-110 mV, co jest niezbędne do powstawania cząstek ATP, podstawowego nośnika energii w komórce. Kiedy komórki „chorują” z powodu zakażenia, urazu lub z jakiegoś innego powodu, potencjał błony komórkowej spada do 40-50 mV. Spada wtedy również produkcja ATP i komórki tracą zapas energii (gdy napięcie spadnie poniżej 30 mV, dochodzi do śmierci komórki). Organizm reaguje na to procesem zapalnym, bólem kostnym, stawowym, bólem pleców, czy raną która nie che się zagoić.

Celem magnetoterapii jest właśnie „naładowanie” i regeneracja komórek, które utraciły energię życiową.

Magnetoterapia pomaga uzyskać prawidłowy potencjał błon komórkowych niezbędny do odżywiania komórkowego, co sprzyja procesom naprawczym w tkankach i stymuluje naturalne mechanizmy obronne organizmu. Efekty terapeutyczne pola magnetycznego mogą być uzyskane w następujących obszarach:

1. Modelowanie i regeneracja mikrostruktur komórkowych,
2. Stymulacja procesów naprawczych tkanek,
3. Działanie przeciwzapalne i przeciwobrzękowe.

Innym ciekawym efektem biologicznym występujących przy magnetoterapii są mechaniczne zmiany objętości niektórych substancji pod wpływem pola magnetycznego, czyli zjawisko piezoelektryczne, które stymuluje między innymi zrost kości. 

Korzyści magnetostymulacji

Najbardziej powszechną dziedziną stosowania magnetoterapii jest patologia układu mięśniowo-szkieletowego. Dotyczy to wszelkich urazów, od niewielkich skręceń do zwichnięć, aż do poważnych złamań. Czas zdrowienia może zostać znacząco skrócony, szczególnie przy stanach patologicznych w kościach.

Korzyści z leczenia polem magnetycznych można w skrócie przedstawić następująco:

• Magnetoterapia zwiększa osteogenezę, pobudza aktywność osteoblastów, przyspiesza zrost kości i mobilizuje uwapnienie zrostu.
• Redukuje stany zapalne.
• Zwiększa przepływ w naczyniach włosowatych oraz mikrokrążenie.
• Wspomaga wchłanianie obrzęku i płynów śródmiąższowych.
• Poprawia wymianę komórek.
• Łagodzi ból.

Parametry pola magnetycznego

Pole magnetyczne tworzone jest za pośrednictwem zmiennego prądu elektrycznego, który przepływa przez uzwojenie cewki tworząc elektromagnes. Powstające w elektromagnesie pole magnetyczne ma oczywiście również zmienny charakter, co indukuje bezpieczne przepływy ładunków elektrycznych w tkankach, bez jakichkolwiek efektów termicznych. Emisja pola magnetycznego odbywa się w sposób przerywany, czyli w formie cyklicznych impulsów.

Aby wykonać zabieg magnetoterapii, należy dobrać odpowiednie parametry pola magnetycznego. Wyróżniamy tu trzy kluczowe parametry:

• Intensywność stymulacji – wielkość indukcji magnetycznej [G]
• Częstotliwość impulsów
• Cykl pracy
  

Poniższe rysunki przedstawiają obrazowo, czym jest częstotliwość impulsów oraz cykl pracy.

Częstotliwość impulsów

Czyli liczba impulsów wyemitowanych w ciągu 1 sekundy, wyrażana w Hertzach [Hz]. Przyjmuje wartości od 5 do 200 Hz.

Cykl pracy

Określa stosunek czasu trwania impulsu, do czasu pełnego cyklu i jest wyrażany w procentach. Zazwyczaj nie przekracza wartości 50%.

Podczas zabiegu magnetoterapii, pacjent nie odczuwa bezpośrednio działania pola magnetycznego. Skuteczność terapii zależy od zdolności reakcji tkanek na zjawisko indukcji magnetycznej, dlatego parametry stymulacji magnetycznej powinny być dobrane do rodzaju tkanki i charakteru schorzenia.

Duże znaczenie ma tutaj również czas ekspozycji na działanie pola magnetycznego, co powinno być brane pod uwagę przy leczeniu danego rodzaju stanu chorobowego (czas zabiegu).

Ogólne zasady aplikacji

Promieniowanie pola magnetycznego aplikuje się za pomocą tzw. aplikatorów, które różnią się między sobą budową oraz sposobem rozmieszczenia elektromagnesów. Można tu wyróżnić trzy ogólne rodzaje aplikatorów:

• Szpulowe zwane też selenoidem – przyjmują kształt dużych elektromagnesów w kształcie koła, w środku którego umieszczana jest leczona część ciała. Z uwagi na swoje gabaryty, spotykane są w głównie z zakładach fizjoterapii.
• Płaskie w formie maty do leżenia, do siedzenia lub składanej w taki sposób, aby zapewnić lepszą koncentrację pola magnetycznego.
• Miejscowe – płaskie aplikatory, ale o małych rozmiarach, dedykowane do leczenia mniejszych obszarów, co w wielu przypadkach jest w zupełności wystarczające i bardzo efektywne.

W warunkach domowych, stosuje się przede wszystkim aplikatory płaskie i miejscowe. Te ostanie mocowane są zwykle za pomocą opaski na rzep i pozwalają na umiejscowienie dwóch elektromagnesów przeciwlegle (np. wokół stawu), dzięki czemu pole magnetyczne może być maksymalnie skoncentrowane nad leczonym obszarem.

Skutki leczenia i stopniowa poprawa będą zauważalne w dłuższym okresie, co wymaga regularnego dostarczania odpowiedniej dawki energii w odpowiednio rozłożonych odstępach czasu według zaleceń fizjoterapeuty indywidualnie do każdego przypadku chorobowego. Pełna kuracja wymaga zwykle kilku lub kilkudziesięciu zabiegów trwających kilkanaście minut i po 2 tygodniach zalecana jest przerwa. Niektóre kuracje mogą być przeprowadzane nawet w nocy podczas snu poprzez zastosowanie maty do magnetoterapii.

Zabieg magnetoterapii nie wymaga zdejmowania gipsu, opatrunku czy ubrania. Jest generalnie bardzo bezpieczny, bezbolesny i wygodny dla pacjenta.

Chociaż leczenie polem magnetycznym jest najbardziej zalecane w stanach przewlekłych, to przynosi również wiele korzyści w przypadku stanów urazowych, ponieważ skraca czas do wyzdrowienia. W objawowym leczeniu ostrych stanów bólowych można stosować równolegle inne metody fizjoterapii o szybszym efekcie terapeutycznym (np. prądy TENS, laseroterapia, czy diatermia TECAR).

Przeciwwskazania do magnetoterapii

Nie wolno stosować magnetoterapii lub tylko po konsultacji lekarskiej albo pod kontrolą medyczną w następujących przypadkach:

• Rozrusznik serca lub inne wszczepione na stałe urządzenie elektroniczne, a także śruby, druty, protezy itp.
• Poważne choroby serca lub układu krążenia, również znaczne wahaniach ciśnienia tętniczego krwi.
• Przy tendencji do krwotoków, w tym podczas miesiączki, jeśli jest szczególnie obfita.
• W miejscach silnie niedokrwionych.
• U kobiet w ciąży i u dzieci poniżej 15 roku życia.
• Choroba nowotworowa.
• Gruźlica, a także ostre infekcje wirusowe i bakteryjne, wysoka gorączka.

Literatura:

[1] Pilla, A. Arthur, „Electrochemical information transfer at living cell
membranes,” Annals of the New York Academy of Sciences, vol.
238(1),  pp.  149-170, 1974
[2] Zhadin, N. Mikhail, V. Vadim Novikov, S. Frank Barnes, and F.
Nicholas Pergola, “Combined action of static and alternating magnetic
fields on ionic current in aqueous glutamic acid solution,”
Bioelectromagnetics,  vol. 19(1), pp. 41-45, 1998.