Tak, jak bezsprzecznie elektrostymulacja pomaga z terapii i rehabilitacji, tak nieprawidłowo stosowana może zaszkodzić. Większość uwag, jakie można spotkać w literaturze, odnosi się do wskazań, przeciwwskazań i środków ostrożności oraz przeciwwskazań do jej stosowania. Niestety, niezwykle rzadko można spotkać informacje dotyczące zasad zachowania higieny podczas stosowania akcesoriów: elektrod i sond. To one mają bezpośredni kontakt ze skórą i błonami śluzowymi pacjenta.

Elektrody

Na skórze bytują różne bakterie, tworzące swoisty ekotop, utrzymujący odpowiednie pH, chroniące człowieka przed patogenami (drobnoustroje chorobotwórcze). Na niej spotkać możemy także grzyby i drożdże. W normalnych warunkach, na zdrowej skórze, utrzymuje się swoista równowaga, zapobiegająca podrażnieniu i infekcji.

W przypadku stosowania elektrod na skórę (zaleca się stosowanie samoprzylepnych a nie gąbek czy wacików nasączonych słoną wodą), żel pokrywający elektrody może być doskonałą pożywką dla drobnoustrojów bytujących na skórze, przez co ich liczba w miarę ilości wykonywanych zabiegów może wzrastać. Aby tego uniknąć, skórę przed aplikacją elektrody powinno się dokładnie umyć wodą z mydłem i/lub przetrzeć wacikiem z 70% alkoholem izopropylowym (dostępny w aptekach w postaci chusteczek jednorazowych).

Po zakończeniu zabiegu, elektrody należy zdjąć ze skóry i nalepić na folię ochronną dostarczoną przez producenta. Po włożeniu do hermetycznego woreczka, elektrody najlepiej przechowywać w lodówce. Po wykonaniu maksymalnie 20-25 zabiegów należy je zutylizować i więcej nie stosować. Uwaga – elektrody są przeznaczone WYŁĄCZNIE dla jednego pacjenta.

W przypadku osób uczulonych na standardowy żel elektrod samoprzylepnych, można stosować elektrody ze specjalnym żelem na skórę wrazliwą, np. Axelgaard UltraSim X Blue.

Sondy dopochwowe i doodbytnicze

W przypadku błon śluzowych pochwy (przy leczeniu nietrzymania moczu) lub odbytnicy (leczenie nietrzymania moczu lub stolca) flora bakteryjna ma jeszcze większe znaczenie.
W pochwie bytuje cała gama bakterii kwasu mlekowego, utrzymująca kwasowe środowisko, co zabezpiecza przed inwazją patogenów. Błona śluzowa odbytnicy jest z natury pokryta bakteriami zarówno kwasu mlekowego, jak i wielu szczepów pochodzących ze skóry otaczającej te miejsce. W obydwu przypadkach często dołączają się drożdżaki lub grzyby. To one mogą spowodować infekcję, przy braku zachowania zasad higieny.

Dlatego też sonda dopochwowa oraz doodbytnicza jest przeznaczona WYŁĄCZNIE dla jednego pacjenta/pacjentki. Po jej zastosowaniu, należy sondę dokładnie wymyć wodą z mydłem i wysuszyć. Przechowywać w woreczku foliowym w lodówce. Stosowanie sondy dłużej, niż 6 miesięcy, nawet przy zachowaniu reżimu sanitarnego opisanego powyżej, może spowodować wtórną infekcję patogenami, które przechowają się na akcesorium. Niektórzy producenci zalecają nawet, aby jedną sondę użyć maksymalnie do 60 zabiegów.

Stosowanie się do powyższych zasad będzie skutkować brakiem powikłań infekcjami i szybszym powrotem do zdrowia.

UWAGI:

• W przypadku elektrostymulacji poprzez błony śluzowe (przezpochwowo lub przezodbytniczo), należy stosować wyłącznie żele specjalne dedykowane do tych celów, np. żel GO GEL firmy Tenscare.
• Elektrody sond mogą zawierać śladowe ilości niklu, dlatego osoby uczulone na nikiel powinny stosować sondy pozłacane, np. firmy BEACMED.

Polecamy również artykuł:

• Stosowanie sond do elektrostymulacji

Włoska firma BEACMED już od roku 1981 specjalizuje się w produkcji sprzętu do terapii nietrzymania moczu. Opracowane przez firmę metody rehabilitacji i reedukacji mięśni dna miednicy mniejszej są rozwijane poprzez własne i oryginalne technologie.

BEACMED słynie z produkcji wysokiej klasy sond dopochwowych i rektalnych do elektrostymulacji oraz detekcji EMG, w szczególności pozłacanych sond wytwarzanych bez użycia niklu i lateksu z serii PERISPHERA^® oraz PERIPROBE^®. Zarówno standardowe 1-kanałowe jak i bardziej specjalistyczne 2-kanałowe. Sondy BEACMED zapewniają doskonałe warunki zarówno elektrostymulacji, jak i detekcji EMG. 

Wśród urządzeń do terapii mięśni dna miednicy produkowanych przez firmę BEACMED, na uwagę zasługują aparaty z serii evoStim, które zapewniają bardzo komfortową i bezpieczną elektrostymulacje, a także programy reedukacji mięśniowej wykorzystującej biofeedback EMG lub biofeedback ciśnieniowy (w zależności od modelu).

Zestawienie sond BEACMED

W – waginalna (dopochwowa).
R – rektalna (doodbytnicza).

Zestawienie urządzeń leczniczych BEACMED

Cechy odróżniające urządzenia BEACMED od urządzeń innych firm:

• Ekran dotykowy LCD z kolorowym podświetleniem.
• Funkcja IntelliStim^® – automatyczna regulacja parametrów stymulacji.
• Możliwość wyboru rodzaju impulsów w zależności od rodzaju sondy:
  • dwufazowe symetryczne – dla sond z elektrodami pierścieniowymi.
  • dwufazowe naprzemienne – dla sond z elektrodami bocznymi.

Rosnąca popularność elektrostymulatorów mięśni dna miednicy mniejszej (mięśni Kegla) sprawia, że na rynku pojawia się coraz więcej różnego rodzaju sond dopochwowych a także doodbytniczych. Celem niniejszego artykułu jest pomoc w wyborze najbardziej odpowiedniej sondy.

Zachęcamy również do zapoznania się z artykułem:

• Stosowanie sond do elektrostymulacji.

Do czego służy sonda?

Zadaniem sondy jest dostarczenie impulsów prądowych wysyłanych przez elektrostymulator do mięśni dna miednicy (głównie do mięśnia łonowo-guzicznego) w celu ich stymulacji. Gdy mięśnie te są za bardzo osłabione, co zwykle ma miejsce po porodzie lub w okresie menopauzy, pojawiają się problemy braku kontroli opróżnienia pęcherza, czyli tzw. wysiłkowe nietrzymanie moczu.

Celem stymulacji za pomocą sondy jest wówczas wymuszenie rytmicznych skurczy mięśniowych w celu wzmocnienia siły mięśni, co w ciągu 1-2 miesięcy powinno znacznie poprawić zdolność kontroli opróżnienia pęcherza.

Tego rodzaju stymulacja, zwana elektrostymulacją nerwowo-mięśniową (EMS) jest stosowaną od lat i skuteczną metodą terapii osłabionych mięśni dna miednicy, a przede wszystkim zwieracza zewnętrznego (lub zwieracza odbytu), gdy naturalne mechanizmy „ćwiczenia” tych mięśni są z jakiegoś względu upośledzone lub w ogóle nie funkcjonują.

Wymuszone zewnętrznie skurcze mięśniowe mogą też mieć charakter rozluźniający, co wykorzystuje się przy nadreaktywności mięśni otaczających pęcherz moczowy (tzw. nietrzymanie moczu „z parcia”), głównie mięśnia wypieracza. Elektrostymulacja powinna obejmować włókna nerwowe doprowadzające splotu miednicy i nerwu sromowego. Podrażnienie włókien sensorycznych nerwu sromowego wywołuje odruchowe skurcze wszystkich ważnych mięśni unerwionych przez ten nerw.

Innym zastosowaniem sond jest detekcja sygnałów EMG wysyłanych przez mięśnie podczas każdego naturalnego skurczu, co jest wykorzystywane do diagnostyki siły skurczu mięśniowego oraz do terapii zwanej biofeedback EMG.

Jak zbudowana jest sonda?

Sonda składa się z dwóch metalowych elektrod wbudowanych w plastikowy korpus, do którego dochodzą dwa krótkie przewody doprowadzające. Elektrody są wykonane w większości przypadków ze stali nierdzewnej. Niekiedy są pokryte warstwą złota, co jest istotne u osób uczulonych na nikiel.

Po włożeniu do pochwy/odbytu, metalowe elektrody powinny dotykać błony śluzowej, poprzez którą doprowadzane są impulsy elektryczne dochodzące do mięśni i/lub do zakończeń nerwowych (tzw. punkty motoryczne) odpowiedzialnych za skurcz mięśniowy. Warunkiem prawidłowej stymulacji jest zachowanie odpowiedniej wilgotności błony śluzowej, aby delikatny prąd elektryczny mógł swobodnie przepływać między jedną elektrodą a drugą.

Sondy przyjmują różne kształty, które z reguły powinny zapewniać anatomiczne dopasowanie się sondy do profilu ściany pochwy, odpowiednią stabilność podczas zabiegu i prawidłową dystrybucję prądu. Wyróżnia się dwa sposoby ułożenia elektrod sondy:

• Elektrody boczne – ułożone wzdłuż sondy na bokach.
• Elektrody pierścieniowe – dwa pierścienie położone na różnych długościach sondy.

W przypadku sond doodbytniczych, budowa sondy wygląda analogicznie, przy czym są to sondy mniejsze od dopochwowych.

Jaki kształt sondy jest ważny?

Zarówno przy elektrostymulacji, jak i przy diagnostyce EMG, kształt sondy odgrywa ważną rolę. Dotyczy to długości sondy, średnicy, powierzchni elektrod, odległości między nimi itp.

Na rynku przeważają sondy o rozszerzającej się stożkowo średnicy i z elektrodami bocznymi, co zapewnia dobre i stabilne dopasowanie się do kształtu anatomicznego pochwy oraz dystrybucję prądu na szerokim obszarze, dzięki czemu zwiększamy szansę zrekrutowania do pracy jak największej ilości włókien mięśniowych całego kompleksu mięśni dna miednicy. Są to sondy najbardziej uniwersalne.

Sondy z elektrodami pierścieniowymi mają zwykle mniejszą średnicę i mniejszą powierzchnię elektrod, ale dostarczają impulsy prądowe wokół całej sondy, a nie tylko w kierunku lewo-prawo czy góra dół. Są stosowane zwykle w nietypowych sytuacjach, np. przy wąskiej pochwie i częściej można je spotkać wśród sond doodbytniczych. Również u pacjentek odczuwających pewien lęk psychiczny związany ze stosowaniem sondy i/lub samym oddziaływaniem prądu elektrycznego.

Pewnym wyjątkiem są tu sondy zaliczane do „pierścieniowych”, gdzie zamiast płaskich pierścieni zastosowano do połowy metalowe kule (elektrody dwukuliste), które doskonale dopasowują się do błony śluzowej i zapewniają zarazem bardzo dobrą dystrybucję prądu.

W zdecydowanej ilości przypadków, sonda wkładana jest do pochwy/odbytu do wysokości kołnierza ograniczającego lub tak głęboko, aby można było ją bez problemu wyciągnąć. Zabieg z użyciem sondy wykonywany jest wtedy w pozycji leżącej i półleżącej.

Istnieją też sondy dopochwowe krótkie, zwykle dwukuliste, które wkłada się do pochwy w całości jak tampon, co pozwala na wykonywanie zabiegu również w pozycji siedzącej lub stojącej i generalnie przy bardziej dynamicznej pracy mięśni dna miednicy. Tego rodzaju sondy posiadają wtedy grubszy kabel połączeniowy, który służy również do wyciągania sondy (pozostałe sondy koniecznie trzeba wyciągać trzymając za kołnierz/rękojeść, gdyż pociąganie przewodu nieodwracalnie je niszczy).

Sondy pozłacane

Złoto jest metalem, który charakteryzuje się nie tylko doskonałym przewodnictwem prądowym, ale również wieloma właściwościami bardzo cennymi w zastosowaniach medycznych, szczególnie w wilgotnym środowisku żywego organizmu.

Po pierwsze, złoto jest materiałem o dużej biozgodności tkankowej (biokompatybilność), czyli nie wykazuje negatywnego skutku na tkanki. Sondy pozłacane powinny być stosowane np. u kobiet uczulonych na nikiel. Wszelkie reakcje alergiczne powstające w obszarze pochwy jeszcze bardziej nasilają się podczas przepływu prądu, co u wielu kobiet może ograniczać stosowanie elektrostymulacji z wykorzystaniem zwykłych elektrod ze stali nierdzewnej.

Po drugie, złoto posiada dobre właściwości biostatyczne, co oznacza, że hamuje rozrost bakterii i innych drobnoustrojów. W przypadku sond jest to istotne z tego powodu, że sonda jest wykorzystywana wielokrotnie i ma styczność z wrażliwymi na infekcje błonami śluzowymi.

Sondy 2-kanałowe

Za pomocą dwóch kanałów stymulacji można oddzielnie, tzn. niezależnie stymulować dwa obszary, co wymaga zastosowania w sumie czterech elektrod (po 2 elektrody na każdy kanał). W przypadku elektrostymulacji przezpochwowej (lub przezodbytniczej) czasami istnieje potrzeba niesymetrycznej stymulacji mięśni dna miednicy, tzn. bardziej jednej strony niż drugiej, co umożliwiają sondy 2-kanałowe.

Ma to zazwyczaj miejsce w przypadku asymetrii mięśniowej powstającej po porodzie, np. po nacięciu lub gdy główka dziecka mocniej naciskała na jedną stronę miednicy. Również w przy konieczności zastosowania większej mocy impulsów prądowych po stronie, gdzie występuje większe uszkodzenie włókien nerwowych. Zastosowanie takiej sondy i dobranie parametrów impulsów wymaga większej wiedzy i zazwyczaj koniecznym jest ustawienie pozycji i parametrów przez lekarza lub doświadczonego fizjoterapeutę.

Z uwagi na większą sumaryczną powierzchnię elektrod, sondy 2-kanałowe zapewniają ponadto lepszą dystrybucję prądu, co poprawia rekrutację do kurczu większej ilości włókien mięśniowych. W przypadku diagnostyki lub biofeedback’u EMG, dwa kanały pozwalają na uzyskanie pełniejszej informacji o potencjale czynnościowym mięśni.

Sondy 2-kanałowe są dedykowane generalnie do urządzeń oferujących dwa kanały stymulacji (lub detekcji EMG). Zwykle stosuje się wtedy stymulację synchroniczną, czyli tworzącą jednoczesne skurcze mięśniowe na obu kanałach. Niektóre aparaty oferują możliwość przesunięcia czasowego (delay) skurczu pomiędzy kanałami lub stymulację asynchroniczną (naprzemiennie skurcz na jednym kanale a potem na drugim).

Jeśli chcemy koniecznie zastosować sondę 2-kanałową w urządzeniu 1-kanałowym, to jest to możliwe. Możemy wtedy pozostawić jeden kanał sondy niewykorzystany albo podłączyć oba kanały sondy do jednego kanału urządzenia poprzez specjalny rozgałęźnik „Y”. Oczywiście nie będzie w tym wypadku możliwości zróżnicowania intensywności na obu kanałach sondy czy zastosowania stymulacji asynchronicznej.

Konkluzja

W większości typowych przypadków powinny sprawdzić się 1-kanałowe sondy stożkowe z elektrodami bocznymi lub sondy pierścieniowe dwu-kuliste. Mają one charakter uniwersalny, dlatego są przez producentów wybierane jako standardowe wyposażenie aparatu do elektrostymulacji mięśni dna miednicy. Wynika to z faktu, że chociaż mięśnie dna miednicy mniejszej są kompleksem wielu różnych mięśni, posiadających jeszcze swoje odgałęzienia i skomplikowany sposób unerwienia, to cały ten kompleks działa kolektywnie jakby był jednym mięśniem. Jest to swoista membrana podtrzymująca narządy miednicy.

W typowych sytuacjach, selektywna stymulacja konkretnych mięśni/nerwów nie ma znaczenia, natomiast są sytuacje, kiedy to ma znaczenie. Zawsze w takich nietypowych sytuacjach oraz gdy zależy nam na bardziej optymalnym dobraniu sondy należy poradzić się lekarza.

Osoby uczulone na nikiel powinny bezwzględnie stosować sondy pozłacane.

W przypadku sond doodbytniczych, warto wybrać model zapewniający odpowiednią stabilność podczas elektrostymulacji.

Sondy spotykane na rynku

Sondy dopochwowe (waginalne)

Sonda dopochwowa Eweryway PR-02

Należy do najtańszych sond waginalnych na rynku i z tego powodu jest dość popularna.

Prosta i standardowa konstrukcja stożkowa z dużymi elektrodami po obu stronach.

Sonda dopochwowa TensCare Liberty

Bardzo podobna do sondy PR-02, przy czym posiada wymienny przewód doprowadzający do sondy, dzięki czemu w przypadku przetarcia się lub innego uszkodzenia przewodu (a jest to najbardziej awaryjna część każdej sondy), nie ma konieczności wymiany całej sondy. Sonda Liberty jest standardowym wyposażeniem aparatów do ćwiczenia mięśni Kegla firmy TensCare. Posiada średnicę 28 mm, ale występuję również w wersji o większym rozmiarze (średnica 32 mm).

Sonda dopochwowa Everyway PR-04

Tania sonda o małej średnicy zalecana do stosowania przy utrudnionym dostępie do pochwy (np. przy dysmorfii) oraz w przypadku występowania u pacjentki lęku związanego ze stosowaniem sondy. Nie posiada takiej stabilności, jak sondy bardziej profilowane, ale w niektórych sytuacjach może być jedynym rozwiązaniem.

Sonda dopochwowa Periform+

Znana na rynku od wielu lat i sprawdzona w użytkowaniu sonda firmy Neen o specjalnie opracowanym kształcie anatomicznym zapewniającym dobrą stabilność podczas zabiegu. Posiada w komplecie specjalną różdżkę mocowaną do korpusu, której celem jest obrazowanie ruchu sondy podczas skurczów mięśniowych, co spełnia funkcję prostego biofeedback’u.

Sonda pozłacana BEACMED Perisphera^®-O

Bardzo dobra i nowoczesna sonda dopochwowa dwukulista pokryta warstwą złota zapewniająca niezwykle korzystne parametry stymulacji. Sonda posiada dużą powierzchnię metalowych elektrod i bardzo bobrze, „automatycznie” dopasowuje się do ściany pochwy.

Pewną odmianą modelu „O„, który posiada profil okrągły, jest sonda Perisphera^®–„E” o profilu elipsy, w kształcie jajka. Pozłacane elektrody są usytuowane niesymetrycznie, co pozwala na zróżnicowaną stymulację różnych gałęzi mięśnia łonowo-guzicznego w zależności od kąta obrotu sondy w pochwie.

Sonda pozłacana BEACMED Periprobe®-MINIMA

Krótka sonda dwukilista w formie tamponu, która całkowicie wchodzi do pochwy i pozwala na wykonywanie zabiegu w każdej pozycji. Bliższa kula sondy posiada mniejszą średnicę. Bardzo lekka, wygodna i dopasowuje się do każdej wielkości pochwy zapewniając bardzo dobre parametry stymulacji i detekcji EMG.

Sonda pozłacana 2-kanałowa BEACMED Perisphera^®-H

Posiada dwa obwody prądowe w postaci nietypowego kształtu elektrod o profilu „H”, dzięki czemu bardzo dobrze dopasowuje się do przekroju pochwy i pozwala na efektywną stymulację 2-kanałową. W zależności od sposobu podłączenia kanałów, możemy wykonywać stymulację „góra-dół” lub „lewo-prawo”.

Sonda pozłacana 2-kanałowa BEACMED Perisphera^®-U

Specjalistyczna sonda dopochwowa posiadająca długi płaski kształt, idealny dla kobiet, u których występuje wypadanie/obniżenie pochwy niskiego stopnia. Dzięki „siodłowemu” profilowi „U” bocznych elektrod, sonda bardzo dobrze przylega do ściany pochwy pozostając cały czas w dobrym kontakcie z błoną śluzową.

Sonda pozłacana 2-kanałowa BEACMED Perisphera^®-AT

Sonda o mniejszej średnicy idealna w przypadku pochwicy a także przy utrudnionym dostępie do pochwy (np. dysmorfia). Również przy występowaniu lęku związanego ze stosowaniem sondy. Sonda posiada wygodny uchwyt ułatwiający wkładanie i wyciąganie sondy z możliwością regulacji głębokości włożenia.

Sondy doodbytnicze (rektalne/analne)

Sonda doodbytnicza Eweryway PR-13

Popularna sonda pierścieniowa z kołnierzem pozwalającym na regulację głębokości włożenia i z profilowaną końcówką ułatwiającą włożenie sondy oraz odpowiednią stabilność podczas zabiegu.

Sonda doodbytnicza Anuform

Również popularna na rynku sonda rektalna o dobrze opracowanym kształcie. Anatomiczny kształt zapewnia „automatyczne” dopasowanie, bardzo dobrą stabilność podczas elektrostymulacji oraz dobrą dystrybucję prądu za pomocą bocznych elektrod. Rękojeść z otworem ułatwia manipulację sondą i jeszcze lepsze utrzymanie stabilności.

Sonda doodbytnicza pozłacana 2-kanałowa BEACMED Perisphera^®-A

Wysokiej klasy sonda rektalna posiadająca dwa obwody prądowe, dzięki czemu pozwala na asymetryczną i niezależną stymulację mięśnia łonowo-odbytniczego oraz zwieracza wewnętrznego odbytu. Metalowe elektrody pokryte są warstwą złota. Sonda posiada wygodny uchwyt ułatwiający wkładanie i wyciąganie sondy z możliwością regulacji głębokości włożenia.

Sondy służą do wykonywania zabiegów elektrostymulacji przezpochwowo lub przezodbtyniczo, co dzieli sondy na dopochwowe (waginalne) oraz nieco mniejsze doodbytnicze (analne, rektalne).

W większości przypadków, zadaniem sondy jest elektrostymulacja nerwowo-mięśniowa EMS, czyli doprowadzenie impulsów prądowych do mięśni dna miednicy mniejszej (mięśnie Kegla) w celu wymuszenia skurczu mięśniowego lub w celu rozluźnienia mięśni (w zależności od celu terapii). Innym zastosowaniem sond jest detekcja aktywności czynnościowej mięśni (elektromiografia), w szczególności w tzw. treningu biofeedback EMG.

Oba powyższe zastosowania sond należą do skutecznych metod ćwiczeń mięśni dna miednicy mniejszej, głównie w terapii nietrzymania moczu (lub stolca). Możliwe jest również użycie sond w stymulacji prądami TENS przy terapiach przeciwbólowych w okolicy krocza lub miednicy.

Należy jednak pamiętać o szczególnych warunkach ich stosowania. Szczegółowe warunki eksploatacji są dostępne w instrukcjach obsługi tych urządzeń.

Przeciwwskazania:

• ciąża,
• nowotwory narządu rodnego,
• zaburzenia czucia czy rany pochwy i odbytu,
• wkładki domaciczne (metal),
• w każdym wypadku dyskomfortu przy stymulacji mięśni,
• w czasie zapalenia pęcherza moczowego i infekcji odbytu,
• refluks moczowodowy,
• pęcherz hipotoniczny,
• przy zdiagnozowanej padaczce,
• w przypadku posiadania założonego stymulatora serca,
• reakcje alergiczne, chyba że stosuje się sondy pozłacane pozbawione niklu a także lateksu.

W przypadku wątpliwości, warto zasięgnąć porady lekarza.

Wykonywanie zabiegu

• Przed wykonaniem zabiegu udaj się do toalety.
• Obie elektrody sondy zwilż wodą a najlepiej nanieś na nie warstwę żelu przewodzącego (na bazie wodnej).
• Delikatnie włóż sondę do pochwy/odbytu.
• Po włożeniu sondy podłącz elektrostymulator i następnie włącz elektrostymulator (nigdy nie wkładaj sondy przy włączonym elektrostymulatorze, gdyż może to doprowadzić do nadmiernego i nieprzyjemnego skurczu mięśni).
• Wybierz na urządzeniu odpowiedni program zabiegowy.
• Rozpocznij stymulację poprzez powolne zwiększanie intensywności, aż poczujesz wyraźne skurcze mięśniowe, ale zarazem komfortowe (po kilku minutach zabiegu organizm może wykazywać mniejszą wrażliwość na impulsy prądowe, dlatego intensywność możesz jeszcze nieco zwiększyć).
• Po wykonaniu zabiegu wyłącz urządzenie, rozłącz kable i wyjmij sondę.
• Po użyciu sondy przemyj ją zimną wodą z dodatkiem mydła i osusz czystą ściereczką. Nie stosuj wrzątku. Nigdy nie zamaczaj przewodów.

WAŻNE UWAGI:

• Przy wyciąganiu sondy nie ciągnij za cienki przewód, gdyż może to doprowadzić do jego uszkodzenia.
• Warunkiem komfortowej stymulacji jest właściwy kontakt elektryczny metalowych elektrod sondy z błoną śluzową. Przy nadmiernej suchości, mogą wystąpić nieprzyjemne szarpnięcia lub całkowity brak stymulacji. W takim wypadku należy dobrze nawilżyć sondę żelem przewodzącym dedykowanym wyłącznie do elektrostymulacji poprzez błony śluzowe, np. żel Tenscare Go Gel.
• Inną przyczyną opisanego wyżej efektu może być zbyt słabe lub uszkodzone połączenie elektryczne w obwodzie prądowym. Dobrze dociśnij wszystkie połączenia. Jeśli nastąpiło uszkodzenie przewodu (wewnętrzne), wymień przewód lub całą sondę.

Zasady higieny:

• Sondy powinny być zawsze po użyciu dokładnie oczyszczone pod bieżącą wodą (zimną lub letnią) z użyciem mydła.
• Można zastosować delikatne środki odkażające, dopuszczone przez producenta sond, z wyłączeniem środków żrących i reagujących z elementami budowy.
• Po wymyciu sonda powinna być dokładnie osuszona.

Przechowywanie

Sondy powinny być przechowywane w miejscu suchym i ciemnym, w opakowaniu fabrycznym. Najlepiej chłodnym (np. w lodówce), co gwarantuje hamowanie rozwoju mikroorganizmów.

Okres eksploatacji

Sondy można użytkować nie dłużej niż 6 miesięcy. Po tym okresie, nawet jeśli wizualnie jest niezmieniona, należy sondę wymienić na nową. Zamiast okresu eksploatacji, niektórzy producenci podają liczbę maksymalnie 60 zabiegów, po których sondę należy wymienić.

Polecamy również artykuły:

• Jaka sonda dopochwowa/doodbytnicza do elektrostymulacji? – Pomoc w wyborze.
• Elektrody i sondy do elektrostymulacji – zachowanie zasad higieny

Trening mięśni dna miednicy mniejszej (mięśni Kegla) za pomocą elektrostymulacji stał się w ostatnich latach bardzo popularny dzięki podręcznym elektrostymulatorom dedykowanym do samodzielnego stosowania w warunkach domowych. Na rynku jest już dostępnych wiele modeli posiadających różne funkcjonalności i co się za tym kryje, również różną cenę. W dalszej części postaramy porównać poszczególne rozwiązania i doradzić, co warto wziąć pod uwagę.

Dla przypomnienia, elektrostymulacja mięśni Kegla, czyli mięśni dna miednicy mniejszej, ma za zadanie wymuszenie pracy mięśni poprzez pobudzanie ich do skurczu za pomocą impulsów elektrycznych. Regularne ćwiczenie mięśni Kegla z wykorzystaniem elektrostymulacji nerwowo-mięśniowej (EMS) potrafią w ciągu kilku tygodni znacznie wzmocnić ich siłę, zdolność kontrolowania pęcherza moczowego, a także poprawić jakość współżycia seksualnego. Impulsy prądowe doprowadzane są do mięśni za pomocą specjalnej sondy dopochwowej lub rzadziej, doodbytniczej (jedyna możliwa opcja u mężczyzn).

Rodzaje elektrostymulatorów do mięśni Kegla

Elektrostymulatory stosowane do stymulacji mięśni Kegla można podzielić na trzy zasadnicze grupy, co zostało zobrazowane na poniższym schemacie, gdzie zostały wymienione również poszczególne modele urządzeń opisane dokładniej w dalszej części artykułu.

Najchętniej stosowane są aparaty dedykowane do ćwiczenia mięśni Kegla, głównie w terapii nietrzymania moczu. Posiadają one już w zestawie sondę dopochwową oraz zestaw programów zabiegowych ustawionych specjalnie do stymulacji mięśni Kegla. Jest to więc rozwiązanie najprostsze w stosowaniu i zarazem najtańsze.

Do stymulacji mięśni Kegla stosuje się zwykle urządzenia posiadające tylko jeden kanał stymulacji, co w większości przypadków jest zupełnie wystarczające. Jeden kanał oznacza, że możemy podłączyć tylko jedną sondę (lub jedną parę elektrod). Aparaty 2-kanałowe stosowane są przy bardziej zaawansowanych terapiach (np. sondy 2-kanałowe lub 1 sonda + 1 para elektrod) lub gdy wykorzystujemy urządzenie również do innych celów, gdzie dwa kanały mogą mieć znaczenie.

Analogiczną funkcjonalność można jednak uzyskać wykorzystując właściwie dowolny elektrostymulator (wielofunkcyjny) oferujący stymulację EMS, po dokupieniu sondy dopochwowej i odpowiednim skonfigurowaniu parametrów stymulacji. Dzięki temu, zakupiony elektrostymulator może być wykorzystywany do różnych celów, np. do popularnej terapii przeciwbólowej TENS, o ile aparat posiada tego rodzaju stymulację. Możliwości domowych elektrostymulatorów są już naprawdę ogromne i z powodzeniem pozwalają na stosowanie zabiegów, które dawniej były dostępne tylko w zakładach fizjoterapii. Dostosowanie uniwersalnego elektrostymulatora do stymulacji mięśni Kegla wymaga jednak wiedzy dotyczącej prawidłowego ustawienia parametrów. Pomocne mogą tu się okazać informacje zawarte na stronach lub instrukcjach obsługi elektrostymulatorów dedykowanych a najlepiej konsultacja z lekarzem lub specjalistą.
Przydatne informacje można znaleźć również na stronie: Nietrzymanie moczu – elektrostymulacja.

Odrębną, ale bardzo ciekawą grupę urządzeń stanowią aparaty oferujące terapię metodą biofeedback EMG. Metoda ta polega na detekcji sygnałów elektrycznych związanych z aktywnością chorych mięśni. Impulsy EMG są naturalnie emitowane przez włókna nerwowe unerwiające mięśnie, jednak w stanie chorobowym, nie są w stanie doprowadzić do prawidłowego skurczu mięśni czy nawet jakiejkolwiek reakcji. Detekcja potencjałów EMG posiada dla pacjenta niebagatelne znaczenie, gdyż zwiększa świadomość mięśni (które w przypadku mięśni dna miednicy są dodatkowo niewidoczne), co pomaga w wykonywaniu ćwiczeń i motywuje do dalszego leczenia. Sygnał EMG może być również wykorzystany do wyzwolenia elektrostymulacji mięśniowej i taką metodę stymulacji określa się w skrótem ETS (EMG Triggered Stimulation).

Dedykowane elektrostymulatory mięśni Kegla

Elektrostymulator Elise

Jest to bardzo popularny na rynku 1-kanałowy aparat do ćwiczenia mięśni Kegla. Jego istotną zaletą jest zasilanie z akumulatora o dłuższej żywotności i ładowarka w zestawie, co przy długiej i intensywnej terapii jest na pewno cenne. Elise zawiera w sumie cztery programy obejmujące leczenie nietrzymania moczu typu wysiłkowego (STRES) , mieszanego (MIXED) i z parcia (URGE) oraz dodatkowy program (TONE) do treningu mięśni Kegla w celu utrzymania sprawności zdrowych mięśni. Jest to podstawowy zestaw programów uwzględniający wszystkie rodzaje inkontynencji.
Pewnym plusem urządzenia jest komfortowa regulacja intensywności w małych krokach. Czas trwania zabiegu można ustawić na wartość od 10 do 90 minut.

Elektrostymulator Nu-Tek Levator Mini

Profesjonalny stymulator posiadający aż 20 specjalistycznych programów i dodatkowo 2 programy własne, dzięki czemu można opracować indywidualne programy zabiegowe. Nu-Tek Levator Mini pozwala na stymulację na dwóch kanałach, czyli można jednocześnie używać np. sondy dopochwowej i elektrod samoprzylepnych na skórze. W większości zastosowań wystarcza oczywiście tylko jeden kanał. Ciekawostką jest program do stymulacji nerwu piszczelowego (TNS) stosowany przy leczeniu nietrzymania moczu z parcia oraz przy nietrzymaniu kału plus kilka innych ciekawych programów.

Przy stymulacji dwukanałowej, można ustawić stymulację asynchroniczną, gdzie stymulacja odbywa się naprzemiennie raz na jednym i raz na drugim kanale.

Biorąc pod uwagę ćwiczenia mięśni Kegla, aparat Nu-Tek Levator Mini posiada największy stosunek możliwości do ceny wśród wszystkich prezentowanych tutaj rozwiązań. Zasilany za pomocą 4 baterii.

Elektrostymulator Sure Pro

Profesjonalny stymulator posiadający 11 fabrycznych programów zabiegowych wyczerpujących leczenie wszystkich rodzajów inkontynencji. Dodatkowo dostępne są jeszcze 3 programy własne, które można dostosować wg indywidualnych potrzeb. Sure PRO jest podobnym rozwiązaniem do Nu-Tek Levator Mini, również posiada dwa kanały stymulacji i ma program do stymulacji nerwu piszczelowego (TNS), a także program do stymulacji przeciwbólowej TENS, stosowany np. przy wulwodynii lub innych dolegliwościach bólowych pochwy. W zestawie są 4 elektrody naklejane na skórę. Sure Pro jest zasilany z akumulatora i posiada w zestawie ładowarkę, co dla niektórych użytkowników może być cenną zaletą. Przy stymulacji dwukanałowej, nie ma opcji stymulacji naprzemiennej. Posiada względnie dobry stosunek możliwości do ceny.

Elektrostymulator CHICKSTIM

Prosty w obsłudze aparat do ćwiczenia mięśni Kegla z 9 programami w tym 3 programami własnymi. Posiada dwa kanały stymulacji i stosunkową niską cenę (jak na aparat 2-kanałowy). Zestaw programów dedykowanych obejmuje podstawowe rodzaje terapii wzbogacone o proste programy przeciwbólowe. W programach własnych można zaprogramować bardziej zaawansowaną stymulację TENS oraz asynchroniczną (A) stymulację EMS.

Cenną cechą aparatu jest możliwość dokupienia zasilacza sieciowego, który może zasilać urządzenie podczas zabiegu.

Elektrostymulator – sonda KEFFORT MC-100A

Nowoczesny aparat do stymulacji mięśni Kegla za pomocą sondy zintegrowanej z elektrostymulatorem i sterowanej z aplikacji na telefonie. Posiada 4 podstawowe programy: NTM wysiłkowe, NTM naglące, NTM mieszane oraz program wzmacniający dla podtrzymania dobrej formy mięśni dna miednicy. Z uwagi na brak jakichkolwiek przewodów, sonda KEFFORT jest rozwiązaniem bardzo wygodnym, ale dedykowanym dla kobiet nie mających problemów z posługiwaniem się smartfonem. Po kilku miesiącach regularnego stosowania, sonda może wymagać wymiany, co oznacza wymianę całego urządzenia, ale z uwagi na niższą cenę w porównaniu z innymi rozwiązaniami, sonda KEFFORT wydaje się i tak bardzo dobrym rozwiązaniem.

Elektrostymulatory wielofunkcyjne (uniwersalne)

Wymienione w dalszej części aparaty można wykorzystać do stymulacji mięśni Kegla po dokupieniu sondy dopochwowej. W niektórych modelach należy samodzielnie ustawić parametry stymulacji (częstotliwość, szerokość impulsu, czasy: ramp up/down, work i rest), a w innych wystarczy wybrać gotowy już program przeznaczony specjalnie do stymulacji mięśni Kegla. Wszystkie poniższe modele posiadają przynajmniej 2 kanały stymulacji (do stymulacji 2 różnych obszarów ciała), przy czym na potrzeby stymulacji przezpochwowej (lub doodbytniczej) wykorzystujemy tylko jeden kanał.

Elektrostymulator Saneo Sport

Uniwersalny i popularny 2-kanałowy elektrostymulator niemieckiej firmy tic Medizintechnik oferujący elektrostymulację nerwowo-mięśniową EMS oraz przeciwbólową TENS. Oprócz zastosowań w rehabilitacji medycznej, Saneo Sport wykorzystywany jest przez osoby uprawiające sport jako uzupełnienie treningu, do poprawy sylwetki, przy przeciwdziałaniu zanikowi mięśni, czy do łagodzenia dolegliwości bólowych.
Urządzenie posiada 2 programy własne U1 i U2, które po ręcznym skonfigurowaniu, mogą być wykorzystane do stymulacji mięśni Kegla.

Elektrostymulator MediHighTec MH8200P

Aparat MH8200P stosowany jest przede wszystkim do łagodzenia bólu porodowego metodą TENS, ale posiada jeszcze możliwość zdefiniowania 3 programów własnych typu EMS (P1-P3, tryb S), co można wykorzystać do stymulacji mięśni Kegla. W sumie, urządzenie to posiada bardzo szerokie możliwości zastosowań zarówno w terapii TENS oraz EMS i co istotne, jest dostępne po stosunkowo niskiej cenie. Podobnie, jak inne elektrostymulatory wielofunkcyjne, MH8200P może być wykorzystywany przez wszystkich domowników (dołączony do urządzenia ręczny przycisk będzie wtedy oczywiście zbędny).

Elektrostymulator GLOBUS ACTIVA 700

Elektrostymulator Globus ACTIVA 700, podobnie, jak inne urządzenia włoskiej firmy GLOBUS, to najwyższa półka wśród urządzeń do elektroterapii, które można zastosować również w warunkach domowych. Model ACTIVA 700 jest dedykowany raczej dla kobiet. Posiada aż 183 programy wykorzystujące terapię EMS, TENS oraz mikroprądy. Można w nim skonfigurować ponadto 10 programów własnych, przy czym w przypadku stymulacji mięśni Kegla nie będzie to nawet konieczne, gdyż są już tam gotowe 3 programy dedykowane na nietrzymanie moczu.
ACTIVA 700 jest zaawansowanym elektrostymulatorem 4-kanałowym o szerokich zastosowaniach medycznych oraz dla poprawy sylwetki i urody skóry. W zestawie, znajduje się specjalna elektroda G-Trode do mikroprądowej stymulacji twarzy oraz innych obszarów ciała w celu odmłodzenia i poprawy właściwości skóry.

Godne polecenia są również inne modele elektrostymulatorów GLOBUS z programami do leczenia nietrzymania moczu (niezależnie od programów własnych), np. Triathlon dla sportowców, czy GENESY 600 lub najtańszy z nich – SlimFit (brak programów własnych).

Urządzenia do biofeedback’u EMG

Przedstawione poniżej modele posiadają już w zestawie sondę dopochwową. Wykorzystują tylko 1 kanał stymulacji, co w rehabilitacji mięśni dna miednicy jest w zupełności wystarczające.

Aparat biofeedback EMG Nu-Tek Maxi Plus 1

Urządzenie pozwala na pomiar aktywności mięśni poprzez rejestrację potencjałów EMG. Wspomaga rehabilitację mięśni za pomocą metody biofeedback EMG i pozwala na ocenę postępów leczenia w czasie.
Nu-Tek Maxi Plus 1 nie jest klasycznym elektrostymulatorem, gdyż nie emituje żadnych impulsów prądowych, a jedynie dokonuje detekcji aktywności elektrycznej mięśni. Każda próba napięcia mięśni dna miednicy jest wykrywana i uwidoczniona na ekranie, a także może wyzwolić sygnał dźwiękowy. Świadomość aktywności mięśniowej jest właśnie istotą rehabilitacji metodą biofeedback EMG.
Aparat posiada specjalny tryb treningowy polegający na wydawaniu prostych instrukcji głosowych (do wyboru w 5 językach, ale nie ma wśród nich języka polskiego, co nie stanowi jednak jakiegoś problemu).
Nu-Tek Maxi Plus 1 jest rozwiązaniem droższym w porównaniu z ceną większości elektrostymulatorów, ale jest modelem stosunkowo niedrogim, jak na urządzenie wykorzystujące terapię metoda biofeedback EMG. Może też służyć wyłącznie do celów diagnostycznych.

Elektrostymulator biofeedback EMG/ETS Nu-Tek Levator Elite

Nu-Tek Levator Elite zawiera w sobie opisaną wyżej funkcjonalność modelu Maxi Plus 1, ale został wzbogacony o zaawansowane funkcje elektrostymulacji EMS. Zestaw programów stymulacji (w trybie STIM) obejmuje 20 fabrycznych programów do leczenia wszystkich rodzajów nietrzymania moczu i innych dolegliwości mięśni miednicy oraz 3 programy własne. Na uwagę zasługuje bardzo szeroki zakres zmian parametrów stymulacji oraz podział niektórych programów zabiegowych na 5 faz o odmiennym charakterze działania.
Najbardziej interesującą funkcją urządzenia Nu-Tek Levator Elite jest jednak funkcja ETS. Polega ona na wyzwoleniu bodźca elektrycznego (EMS), który zostanie skierowany do mięśni w odpowiedzi na wykryty sygnał EMG. W tej odmianie metody biofeedback EMG, pacjent nie tylko ma świadomość swoich mięśni, ale wysiłek włożony w napinanie mięśni jest wspomagany zewnętrznie za pomocą elektrostymulacji. W typowej sesji zabiegowej, pacjent czuje wyraźny skurcz mięśni spowodowany bodźcem elektrycznych, a następnie stara się podtrzymać ten skurcz samodzielnie.
Stosowanie wszystkich funkcji elektrostymulatora Nu-Tek Levator Elite pozwala na bardzo efektywne leczenie mocno osłabionych mięśni dna miednicy.

Podsumowanie

Poniższa tabela przedstawia w dużym skrócie wady i zalety przedstawionych rozwiązań i powinna pomóc w dokonaniu zakupu najbardziej odpowiedniego elektrostymulatora.