Terapia ciepłem może funkcjonować jako samodzielna metoda lecznicza lub jako terapia wspomagająca inne rodzaje terapii.

Należy koniecznie pamiętać, że aplikowanie jakiejkolwiek terapii bez konsultacji z lekarzem lub jego wskazań może przynieść skutki negatywne dla zdrowia pacjenta.

Czym jest terapia ciepłem?

Terapia ciepłem, czyli ciepłolecznictwo polega na dostarczeniu do ustroju energii cieplnej w celu dokonywania zmian pożądanych, czyli terapii. Może dotyczyć poszczególnych narządów, części ciała, układów jak i całego organizmu. Poprzez ogrzanie danego fragmentu ciała uzyskuje się miejscowe przekrwienie, czyli naczynia krwionośne ulegają relaksacji – rozszerzeniu. Dzięki temu do tkanek napływa więcej krwi tętniczej. Ulegają także rozluźnieniu mięśnie gładkie poza układem krwionośnym, dzięki czemu zespoły bólowe związane ze skurczem mięśniówki gładkiej są łagodzone. Lepsze ukrwienie wpływa na specyficzne substancje, zwane cytokinami. Ich sekrecja (wydzielanie) ulega normalizacji, co sprzyja łagodzeniu stanów zapalnych przewlekłych.

Terapia ciepłem ma zastosowanie (wskazania) w przypadku dolegliwości:

• przemiany materii: otyłość, dna moczanowa;

Jak widać z powyższego zestawienia, ciepło stosowane na daną część ciała lub na cały organizm może mieć szerokie zastosowanie.

Przeciwwskazania

Stany chorobowe w fazie ostrej są z reguły przeciwwskazaniem do stosowania terapii ciepłem, chociaż w wielu przypadkach spowodowanych napięciem mięśni gładkich dróg żółciowych lub moczowych terapia ciepłem przynosi pożądany efekt. Podobnie jest w przypadku stanów napięcia miesiączkowego. Napięcie mięśni prążkowanych, szczególnie kończyn i pleców są także wskazaniem do stosowania ciepła w fazie ostrej. Należy jednak w każdym przypadku rozważyć konieczność konsultacji z lekarzem lub rehabilitantem prowadzącym rehabilitację.

Jak każda metoda terapii, terapia ciepłem ma także przeciwwskazania.
Podstawowe przeciwwskazania do stosowania ciepło terapii to:

• nadciśnienie tętnicze,
• niewydolność krążenia,
• zawał serca,
• gruźlica,
• stany zaostrzeń chorób (z uwzględnieniem uwag powyżej),
• zespół płucno-sercowy,
• choroba niedokrwienna serca,
• zaburzeniach odczuwania ciepła,
• złamania kości i zwichnięcia stawów w fazie ostrej
• miażdżycowe stwardnienie tętnic o znacznym nasileniu,
• zakrzepowo-zatorowe zapalenie naczyń krwionośnych,
• skłonność do krwawień,
• cukrzyca,
• nadczynność tarczycy,
• choroba nowotworowa,
• owrzodzenia skóry troficzne podudzi,
• czynna choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
• wyniszczenie organizmu, w przebiegu choroby nowotworowej,
• zmiany zwyrodnieniowe stawów w przypadkach znacznego ubytku masy kostnej (odwapnienia),
• niektóre choroby ośrodkowego układu nerwowego,
• odmrożenia,
• fotodermatozy,
• choroby psychiczne uniemożliwiające zabieg.

Powyższa lista nie dzieli przeciwwskazań na względne i bezwzględne, lecz ich ważkość mniej więcej odpowiada kolejności umieszczenia na liście.
Należy jednak pamiętać, że każde z w/w przeciwwskazań może być w danej jednostce chorobowej wykluczone lub wprowadzone przez lekarza prowadzącego terapię.

Biorąc jednak pod uwagę możliwości terapii, jego niską cenę i udowodnione działanie lecznicze, należy stwierdzić, że jest to doskonała metoda wspomagająca lub bezpośrednio lecząca wiele schorzeń.
Istotnym argumentem przemawiającym za tą metodą terapii jest także fakt, że jest to metoda przyjemna i pacjenci nie odczuwają doznań niepożądanych, tak częstych w przypadku innych rodzajów terapii.

Do terapii ciepłem stosuje się różne urządzenia.

Od wielkich komór klimatycznych do punktowych laserów, operujących na polu o powierzchni setnych części milimetra kwadratowego.
W zastosowaniu domowym najczęściej stosuje się kąpiele oraz maty i koce/poduszki grzewcze, a także buty i lampy. Lampy emitujące podczerwień są dość powszechnie stosowane przez pacjentów z zespołami bólowymi oraz zmianami skórnymi. Domowe zastosowanie mat rozgrzewających, poduszek i kocy rozgrzewających jest rozpowszechnione i cenione przez pacjentów.
Istotnym jest takie dobranie urządzeń grzewczych w warunkach domowych, aby ich użycie było bezpieczne i przynosiło efekt. Dlatego istotnym jest dobranie rodzaju urządzenia, jego mocy i cech użytkowych. Sprzęt Bosotherm umożliwia zaspokojenie wszelkich potrzeb pacjentów w zakresie w/w.

Zobacz również:

• Lista produktów – Sprzęt do terapii ciepłem

Kurz i roztocza
W ciągu ostatnich kilku lat liczba osób uczulonych na kurz domowy i roztocza dramatycznie wzrosła. Podrażnienie oczu, napady kichania i kaszlu, duszności we wczesnych godzinach porannych są typowym objawem tego rodzaju alergii. Objawy te są wywołane przez białka w odchodach roztoczy, żyjących w kurzu.
Roztocza są prawie zawsze obecne w wilgotnym, ciepłym mikroklimacie, jaki często dominuje w łóżkach. Roztocza żywią się głównie ludzkim naskórkiem i pleśniami, które można znaleźć w każdym gospodarstwie domowym. Nawet regularne, dokładne oczyszczenie, nie zapobiega narastaniu ilości cząstek kurzu i naskórka.

Jakie środki zapobiegawcze można podjąć?
Należy unikać jakiegokolwiek kontaktu z roztoczami kurzu, jeśli to możliwe. Wiele roztoczy rozmnaża się w materacach łóżkowych, szczególnie wtedy, gdy stworzymy im ciepłe warunki wywołane np. działaniem elektrycznej maty rozgrzewającej. Antyalergiczna mata rozgrzewająca firmy boso Bosh+Sohn, bosotherm 2300 pomaga jednak tego uniknąć. Jest zdatna do prania maszynowego w pralkach automatycznych, ale przede wszystkim wykonana jest ze specjalnego materiału ACTIGARD®.

Powierzchnia wykończona ACTIGARD® (test no. 3395.06) zapobiega rozmnażaniu się roztoczy i chroni przed ich alergenami. Ponadto ACTIGARD® zmniejsza również powstawanie pleśni i nieprzyjemnych zapachów spowodowanych przez bakterie i grzyby.
Tkaniny ACTIGARD zachowują swoje właściwości przez bardzo długi okres i mogą być prane maszynowo.
Produkty opatrzone znakiem ACTIGARD® muszą przejść specjalne niezależne testy zgodności z normą NF G 39-011.
Na poniższym wykresie zobrazowano procent pozostałych roztoczy w zależności od czasu stosowania ACTIGARD w tygodniach:

Źródło: Medical Entomology Centre, University of Cambridge, Wielka Brytania

Stosowana powszechnie zarówno przez lekarzy, jak i przez pacjentów metoda nieinwazyjnego określania ciśnienia tętniczego krwi polega na pomiarze ciśnienia powietrza w mankiecie zaciśniętym na ramieniu lub nadgarstku. Sama dokładność pomiaru ciśnienia powietrza w mankiecie to tylko jedna strona medalu. Druga strona medalu to dokładność określenia na tej podstawie najważniejszej informacji, jaką są dwie wartości ciśnienia krwi: wartości skurczowej i rozkurczowej. 

W niniejszym artykule postaramy się odpowiedzieć na pytanie, od czego zależy dokładność pomiaru ciśnienia tętniczego krwi za pomocą ciśnieniomierza, jakie są rodzaje błędów pomiarowych i jakie ciśnieniomierze posiadają najmniej tych błędów.

Różne ciśnienia krwi
Ciśnienie krwi w naczyniach krwionośnych ma charakter zmienny, drgający, związany z rytmiczną pracą serca, które wtłacza krew do aorty. W chwili skurczu mięśnia sercowego ciśnienie krwi osiąga swoją maksymalną wartość i nazywane jest ciśnieniem skurczowym, lub górnym ( DIA-Diastole) występuje przy pełnym rozkurczu mięśnia sercowego i nazywana jest ciśnieniem rozkurczowym. Oba wymienione powyżej graniczne wartości ciśnienia krwi brane są pod uwagę do oceny ciśnienia krwi człowieka. Innymi słowy, pod pojęciem „ciśnienie krwi człowieka” rozumie się zazwyczaj dwie opisane powyżej wartości graniczne pulsującego ciśnienia krwi.

Okluzja
Zdecydowana większość metod pomiaru ciśnienia krwi człowieka wykorzystuje zjawisko tzw. okluzji, czyli zamknięcia światła tętnicy (w większości przypadków tętnicy ramiennej) poprzez zewnętrzny nacisk. Kiedy zewnętrzna siła uciskająca tętnicę zrównoważy ciśnienie krwi wewnątrz tętnicy, wówczas przepływ krwi zostanie zablokowany (okluzja). Do uzyskania tego efektu stosuje się specjalne mankiety złożone z balonu powietrznego zawijanego w odpowiedni sposób wokół ramienia. Równowaga sił ucisku na ścianę tętnicy występuje właśnie wtedy, gdy ciśnienie krwi równe jest ciśnieniu powietrza w mankiecie. Oczywiście zakładamy tutaj, że mankiet założony jest w sposób prawidłowy. Wystarczy zatem zmierzyć ciśnienie samego powietrza w mankiecie w momencie wystąpienia okluzji dla dwóch granicznych ciśnień krwi (skurczowe i rozkurczowe) i przyjąć te ciśnienie powietrza, jako wartości ciśnienia krwi.

Przebieg pomiaru ciśnienia krwi
Pomiar zaczyna się od napompowania (inflacja) mankietu do ciśnienia powietrza przekraczającego ciśnienie skurczowe krwi. W wyniku takiej całkowitej okluzji przepływ krwi w tętnicy zostanie zatrzymany. Następnie stopniowo uwalniamy powietrze (deflacja) w mankiecie. W pewnym momencie zmniejszające się ciśnienie mankietu uzyskuje wielkość równą maksymalnemu ciśnieniu krwi, jakie występuje podczas jej pulsowania w tętnicy. Krew zaczyna przeciskać się przez miejsce ucisku, a do okluzji dochodzi tylko chwilowo, w odstępach czasu określonym przez rytm serca. Towarzyszą temu określone zjawiska. Z jednej strony, są to zjawiska akustyczne w samej tętnicy – charakterystyczne szmery i dźwięki pulsowania, a z drugiej strony drgania ciśnienia powietrza w mankiecie. Oba powyższe zjawiska stały się podstawą opracowania dwóch odmiennych metod pomiaru ciśnienia krwi, tj. metody oscylometrycznej, co zostało opisane dalej.

Dalsze zmniejszanie się ucisku na tętnicę zmniejsza czas trwania okluzji i zwiększa czas trwania przepływu krwi. Kiedy ciśnienie powietrza w mankiecie osiągnie w końcu wartość odpowiadającą rozkurczowemu ciśnieniu krwi, okluzja nie będzie się pojawiała i krew zacznie swobodniej przepływać, a nasilenie opisanych wcześniej zjawisk zauważalnie się zmniejszy.
Innymi słowy, podczas pomiaru ciśnienia krwi analizujemy zjawiska zachodzące podczas stopniowego zmniejszania się ciśnienia powietrza w mankiecie, który poprzez siłę nacisku na tętnicę reguluje przepływ pulsującej krwi.

Dokładność pomiaru

Pierwszym źródłem błędów pomiarowych jest samo zmierzenie wartości ciśnienia powietrza w mankiecie. Nas interesują jednak te dwa szczególne ciśnienia, skurczowe i rozkurczowe (górne i dolne), dlatego drugim źródłem błędu jest określenie tych dwóch momentów czasu, kiedy to ciśnienie powietrza równe jest granicznym ciśnieniom krwi.

1. Pomiar ciśnienia powietrza
Współczesne aparaty stosują trzy rozwiązania do zamiany wartości ciśnienia powietrza na jakąś inną wielkość fizyczną dającą się łatwo zobrazować:

• wysokość słupa rtęci (ciśnieniomierze rtęciowe)
• napięcie sprężyny w mechanizmie aneroidowym (ciśnieniomierze aneroidowe)
• prąd elektryczny w czujniku elektronicznym (ciśnieniomierze elektroniczne)

Takie odwzorowanie jednej wielkości fizycznej (mierzonej) na inną wielkość (wskazywaną) nazywamy wzorcowaniem przyrządu pomiarowego. Podstawowy problem z jakim tu się spotykamy, to powtarzalność wskazań dla tej samej wielkości mierzonej. Dokładność pomiaru zależy zarówno od czynników losowych, np. od różnego rodzaju zakłóceń (ruchowe, termiczne, grawitacyjne, czy elektryczne), ale również zależy od właściwości użytych materiałów, które niestety zmieniają się wraz z upływem czasu. Z uwagi na ten ostatni czynnik, przyrządy pomiarowe powinny być co jakiś czas powtórnie kalibrowane.
Występująca w parametrach technicznych ciśnieniomierzy tzw. dokładność pomiaru dotyczy na ogół właśnie błędu pomiaru ciśnienia powietrza w mankiecie dla fabrycznie skalibrowanego urządzenia. Światowe standardy określają maksymalną dokładność pomiaru tego ciśnienia na maksymalnie +/- 3 mm Hg. Wymaganie to nie jest trudne do spełnienia. Pewien problem stanowi tu jedynie konieczność okresowej kalibracji przyrządu, co dotyczy przede wszystkim ciśnieniomierzy zegarowych oraz automatycznych ciśnieniomierzy elektronicznych. Najlepiej wypadają tutaj ciśnieniomierze rtęciowe oraz ich nowsze alternatywy – najwyższej klasy manualne ciśnieniomierze elektroniczne z funkcją samokalibracji podczas włączania.

2. Określenie ciśnienia krwi
Co z tego, że bardzo dokładnie zmierzymy ciśnienie powietrza w mankiecie, gdy nie wiemy dokładnie, czy odpowiada ono maksymalnemu ciśnieniu krwi w tętnicy (skurczowemu), czy minimalnemu (rozkurczowemu). Innymi słowy, podczas stopniowego zmniejszania ciśnienia powietrza w mankiecie (deflacja) musimy określić, w jakiej chwili skończyła się całkowita okluzja (ciśnienie skurczowe) i zaczął się sporadyczny przepływ krwi, a kiedy okluzja przestała już w ogóle występować (ciśnienie rozkurczowe) i krew zaczęła płynąć już bez przerw przez światło tętnicy.
Określenie tych momentów okazuje się być dużo poważniejszym źródłem błędów i zależy od właściwej interpretacji zjawisk, na których oparte są dwie metody określania ciśnienia krwi.

2a. Dokładność metody osłuchowej
W dużym stopniu zależy od umiejętności osoby wykonującej badanie. Dotyczy to nie tylko samej znajomości zasad wysłuchiwania tonów Korotkowa, ale też od wiedzy o różnych czynnikach chorobowych, czy anatomicznych występujących u badanej osoby. Nie mniej jednak, dokładny pomiar ciśnienia jest przy tej metodzie możliwy.
W przypadku zastosowania metody osłuchowej nie ma znaczenia jakie zastosowaliśmy rozwiązanie techniczne do pomiaru samego ciśnienia powietrza w mankiecie. Ważne jest tylko, aby wiedzieć, kiedy ciśnienie powietrza było równe ciśnieniu skurczowemu i rozkurczowemu krwi.

2b. Dokładność metody oscylometrycznej
W tym wypadku, cały pomiar wykonywany jest przez automat, czyli układ elektroniczny z mikroprocesorem, który analizuje sygnał elektryczny uzyskany z elektronicznego czujnika ciśnienia powietrza. W tej metodzie, zamiast zjawisk akustycznych bierze się pod uwagę wyłącznie zmiany ciśnienia powietrza w mankiecie, w szczególności drgania tego ciśnienia wywołane oscylacjami ciśnienia krwi w tętnicy. Podczas badania, oscylacje te propagują się praktycznie cały czas, zarówno podczas całkowitej okluzji jak i podczas przejścia poniżej ciśnienia rozkurczowego. Zmienia się tylko amplituda tych oscylacji i to jest właśnie analizowane przez mikroprocesor. Na początku amplituda oscylacji zaczyna rosnąć osiągając pewną wartość maksymalną, po czym zaczyna maleć.

Okazuje się, że charakter zmian amplitudy drgań powietrza w mankiecie, w zależności od ciśnienia powietrza w mankiecie uciskającym tętnicę jest bardzo podobny u wszystkich ludzi i może być opisany specjalnymi parametrami – współczynnikami, co jest podstawą działania algorytmów obliczeniowych szacujących wielkość ciśnienia skurczowego oraz rozkurczowego.
Niedokładność tego szacowania jest podstawową wadą tej metody, gdyż współczynniki brane w tym algorytmie uzyskiwane są metodami statystycznymi. Przypomina to trochę metodę określania wzrostu człowieka na podstawie np. długości jego stopy. Można powiedzieć, że aparaty stosujące metodę oscylometryczną są dobrze skalibrowane jedynie do pewnej dominującej grupy populacyjnej. Pomiary ciśnienia u osób, które nie należą do tej grupy są niestety niedokładne (błąd systematyczny). Z tego względu aparaty stosujące metodę oscylometryczną nie nadają się do dokładnego określania ciśnienia krwi człowieka. Są natomiast dobrym rozwiązaniem do określania trendu zmian ciśnienia krwi u badanej osoby, co często jest zupełnie wystarczające.
Algorytmy obliczeniowe stosowane w metodzie oscylometrycznej są przez producentów stale udoskonalane. Ponieważ występuje tu pełen automatyzm pomiaru, to wiele zależy od zastosowanych technologii i indywidualnych rozwiązań poszczególnych producentów. Ma to oczywiście wpływ na cenę tych urządzeń.

Podsumowanie

Z powyższej analizy należy wysnuć wniosek, że najlepszą dokładność pomiaru ciśnienia krwi uzyskamy stosując manualną, osłuchową metodę pomiaru ciśnienia. To, jaki zastosujemy rodzaj manometru do pomiaru ciśnienia powietrza w mankiecie, ma już mniejsze znaczenie, ale musimy wziąć pod uwagę konieczność przeprowadzania okresowej kalibracji przyrządu, na ogół za pośrednictwem specjalistycznego serwisu.
Ciśnieniomierze elektroniczne automatyczne wykorzystują metodę oscylometryczną do określenia ciśnienia krwi, dlatego są mniej dokładne, chociaż wiele zależy tu jeszcze od technologii stosowanej przez poszczególnych producentów. Z drugiej strony są proste w użyciu i nadają się do stosowania w warunkach domowych przez pacjentów, gdzie są całkiem wystarczające do pomiaru trendu zmian ciśnienia krwi.

W niniejszym artykule skoncentrowano się przede wszystkim na technologicznych aspektach nieinwazyjnego badania ciśnienia krwi mających wpływ na dokładność pomiaru, w szczególności na metodach pomiaru. Pominięte zostały inne, bardzo istotne czynniki mające wpływ na dokładność pomiaru związane z przestrzeganiem pewnych zasad i warunków pomiaru.

Zobacz również:

• Jak wybrać aparat do mierzenia ciśnienia ?
• Trafna decyzja terapeutyczna a dokładność pomiaru RR

Czym jest inhalacja?

Poprzez inhalację (lub nebulizację) rozumiemy każdy proces dostarczania substancji (leczniczych) do drzewa oskrzelowego i pęcherzyków płucnych w formie par wód mineralnych, roztworów leków lub ich aerozoli. Zwykle dostarczamy w ten sposób leki, które działają rozkurczowo na drzewo oskrzelowe, ułatwiają wykrztuszanie wydzieliny, działają przeciwzapalnie a także antybiotyki.

Inhalacje są niezastąpioną metodą uzupełniającą terapię takich schorzeń, jak:

• Astma oskrzelowa,
• Mukowiscydoza,
• Przewlekłe zapalenie oskrzeli,
• Przewlekła obturacyjna choroba płuc,
• Rozedma płuc,
• Zapalenie płuc,
• Nadciśnienie tętnicze płuc,
• Inne

Jak widać, zakres wskazań do inhalacji jest bardzo szeroki. Należy pamiętać także, że inhalacje są metodą terapeutyczną, która może być stosowana przez długi okres czasu, zarówno w okresie zaostrzeń jak i remisji (nawrotu) choroby. Zastosowanie inhalacji powinien zawsze zalecić lekarz prowadzący chorego!

Co to jest inhalator?

Ponieważ anatomia układu oddechowego dyskryminuje dostarczanie substancji (jakichkolwiek), których średnica przekracza 5 µm (mikrometrów, czyli mikronów), wykonywanie inhalacji z wykorzystaniem partykuł większych, niż w/w jest wskazane wyłącznie wtedy, gdy chcemy dotrzeć do jamy nosa, krtani czy tchawicy. Dotarcie do jam zatok obocznych nosa, drzewa oskrzelowego czy pęcherzyków płucnych jest możliwe tylko przy zachowaniu bardzo drobnych wielkości molekuł. Inhalator jest urządzeniem, który umożliwia wykonywanie tego rodzaju zabiegu.

Jakie to ma znaczenie praktyczne?
Dostępne na rynku inhalatory nie zawsze umożliwiają wytworzenie odpowiedniego nośnika dla substancji leczniczych. Podobnie sprawa ma się z tzw. „inhalacjami” gorącą parą wodną. Stosowane przez nasze babki i prababki metody inhalacji olejkami eterycznymi na gorącą wodę mają w świetle badań współczesnych niewielkie znaczenie terapeutyczne. Olejki, jako część hydrofobowa mieszanki inhalacyjnej, szybko gromadzą się na powierzchni cieczy i szybko zostają wprowadzone do otaczającej atmosfery w postaci wielkich partykuł, nie penetrując drzewa oskrzelowego.

Tworzenie roztworu na bazie alkoholu etylowego nie rozwiązuje problemu, choć tworzy się emulsja wodna, w której olejki eteryczne ulegają dyspersji (rozproszeniu). Wdychanie roztworu alkoholu nie jest poza tym bezpieczne z oczywistych względów a u dzieci jest przeciwwskazane. U osób, które mają schorzenia układu oddechowego, może być to przeciwwskazanie bezwzględne.

Dlatego też użycie urządzeń inhalacyjnych (inhalatorów) z odpowiednim nebulizatorem (urządzeniem wytwarzającym mgłę) jest rozwiązaniem optymalnym.

Czym jest MMAD?

MMAD to jeden z najważniejszych parametrów charakteryzujących inhalator. Oznacza średnią aerodynamiczną wielkość cząstek tworzących mgłę i wyrażaną w mikronach. Wielkość cząstek tworzonych w procesie nebulizacji określa miejsce, gdzie będą one najlepiej osiadały, czyli gdzie będą w największym stopniu wchłaniane. Pokazuje to poniższa tabelka.

Typowe inhalatory domowe są przeznaczone do aplikowania leków w oskrzelach i oskrzelikach, co oznacza, że powinny mieć MMAD w zakresie od 2 do 5 mikronów. Cząsteczki poniżej 0,5-1µm nie są wchłaniane i pozostając zawieszone w powietrzu, są wydychane.

Jaki inhalator jest najlepszy?

Na rynku można spotkać następujące rodzaje inhalatorów:

• Inhalatory ciśnieniowe z dozownikiem (pMDI- pressurized metered dose inhalers) oraz inhalatory proszkowe nie są przedmiotem niniejszej analizy, gdyż są sprzętem medycznym z aplikowanym w fabrykach farmaceutykiem. Mają konkretne zastosowanie wynikające ze wskazań zawartego w nich leku.
• Inhalatory ultradźwiękowe – Tworzą partykuły nośnika (np. wody) za pomocą ultradźwięków. Są bardzo ciche w działaniu i wytwarzają bardzo drobne partykuły, których nebulizacja jest bardzo szybka.
• Inhalatory kompresorowe (tłokowo-pneumatyczne) – Wytwarzają mgłę nośnika w dyszy nebulizatora, podczas „porywania” jego cząstek przez pęd strumienia gazu (zwykle powietrza) dostarczanego przez kompresor (sprężarkę). Są głośniejsze od ultradźwiękowych, ale dużo tańsze i z tego względu bardzo popularne.

Poniżej przedstawione zostały dwa modele inhalatorów kompresorowych dla dzieci i dorosłych, które są bardzo popularne na rynku polskim.

inhalator TM-NEB Baby Producent: TECH-MED (Polska)

Inhalator CN1C3 Producent: ChoiceMMed

Ogólne wskazówki wyboru typu inhalatora

Wybór typu inhalatora powinien być dokonany przez lekarza prowadzącego danego pacjenta.

Lekarz powinien wziąć pod uwagę następujące elementy podczas procesu wyboru:

1. Rodzaj leku, jaki może być deponowany w układzie oddechowym.
2. Cena danego typu urządzenia.
3. Łatwość obsługi i prawidłowe użycie przez pacjenta – jego stan zdrowia, wiek i możliwość obsługi manualnej.
4. Preferencje chorego w zakresie typu inhalatora, szczególnie w przypadku dzieci.
5. Niezawodność urządzenia, marka producenta czy gwarancja i serwis.
6. Kwestia podawania różnych leków przez ten sam model inhalatora.
7. Opinie innych użytkowników, jeśli są dostępne.
8. Wygoda w stosowaniu inhalatora, utrzymanie czystości pomiędzy sesjami inhalacji, łatwość obsługi przez inne osoby z otoczenia chorego.

Uwagi i ostrzeżenia!

1. U niektórych osób inhalacje mogą spowodować nadmierne podrażnienia śluzówki.  Osoby palące nie powinny palić przynajmniej pół godziny przed zabiegiem i dwie godziny po. Połączenie drażniącego śluzówkę dymu z inhalacją leczniczą może przyczynić się do pogorszenia stanu zdrowia. Nie wskazane są też długie rozmowy.
2. Pamiętajmy, że inhalacja zawsze powoduje znaczne przekrwienie błony śluzowej górnych dróg oddechowych. Staje się ona bardziej wrażliwa na czynniki zewnętrzne: kurz, dym i mróz – toteż powinniśmy ich po inhalacji unikać.

Nawilżanie i odkażanie mieszkania

Warto wiedzieć, że dobroczynny efekt inhalacji nie kończy się na działaniu mieszanki ziołowej. Dzięki inhalacjom zmienia się także jonizacja powietrza w pomieszczeniu. Przegrzany i suchy pokój jesienią i zimą, dzięki parówce zmieni jonizację na ujemną, sprzyjającą dobremu samopoczuciu i zdrowieniu.

Generalnie, nawilżanie powietrza w pomieszczeniach mieszkalnych (i nie tylko) ma znaczenie dla komfortu życia.
Człowiek powinien oddychać powietrzem odpowiednio nawilżonym. Najlepiej w przedziale wilgotności rzędu 55-70%. Ma to szczególne znaczenie w pomieszczeniach, gdzie się śpi oraz w pomieszczeniach klimatyzowanych, z dużą ilością urządzeń elektrycznych i elektronicznych.
Suche i zakurzone powietrze może być przyczyną nadmiernego wydzielania śluzu oskrzelowego z jednej strony, z drugiej zaś może powodować, że bakterie chorobotwórcze mają ułatwioną drogę do inwazji nabłonka rzęskowego drzewa oskrzelowego.

Dlatego tak istotnym jest zachowanie odpowiedniego nawilżenia powietrza w pokojach, gdzie śpią dzieci, w szczególności chore. Rozwiązaniem tych problemów jest zastosowanie odpowiedniego inhalatora przed snem dziecka oraz zachowanie odpowiedniego nawilżenia w pokoju, gdzie dziecko przebywa.

Zobacz również:

• Lista produktów – Inhalatory

Boso Bosch+Sohn jest liderem w sprzedaży ciśnieniomierzy do użytku przez lekarzy i pacjentów w Republice Federalnej Niemiec.

Obecnie ciśnieniomierze tej firmy są dostępne w Polsce dzięki diaMedica.pl.

Firma Boso Bosch+Sohn z Jungingen od kilkudziesięciu lat produkuje sprzęt medyczny najwyższej jakości dla lekarzy i do użytku domowego. Spośród szerokiej gamy ciśnieniomierzy do użytku profesjonalnego, jak i do użytku domowego, boso posiada unikatową pozycję ze względu na stosowane technologie.

Odporność na wstrząsy

Wszystkie ciśnieniomierze Boso Bosch+Sohn mają unikatowe rozwiązania technologiczne w konstrukcji manometrów. Dzięki zastosowaniu w mechanizmie pomiarowym specjalnej konstrukcji absorbującej wstrząsy, ciśnieniomierze Boso są odporne na wstrząsy nawet przy upadku z biurka czy łóżka pacjenta.
Żadnych uszkodzeń, żadnych reklamacji i napraw – doskonała ochrona. Idealne do zastosowań szpitalnych i do gabinetów lekarskich.

Systemy przewodów ciśnieniomierzy zegarowych

W zależności od preferencji i przewidzianych zastosowań, firma Boso oferuje ciśnieniomierze z różnymi systemami przewodów.

System jednoprzewodowy gwarantuje najprostsze działanie i możliwość szybkiej zmiany mankietu.

System dwóch przewodów zapewnia, że powietrze tłoczone przez gruszkę inflacyjną najpierw kierowane jest do mankietu, a potem kiedy jest już bardziej stłumione, trafia do manometru. Chroni to manometr przed uszkodzeniem w wyniku zbyt gwałtownego wzrostu ciśnienia oraz eliminuje „skakanie” wskazówki. Taka technika gwarantuje najwyższą wydajność i zgodność z międzynarodowymi standardami.

Firma Boso opatentowała system dwuprzewodowy 2-w-1, składający się z jednego widocznego przewodu zintegrowanego z drugim, znajdującym się wewnątrz. W ten sposób połączono zalety systemu dwuprzewodowego i jednoprzewodowego.

Ciśnieniomierze elektroniczne – do domu

Boso oferuje również linię ciśnieniomierzy cyfrowych do zastosowań domowych. Wysoka dokładność i solidność aparatów Boso została doceniona przez Stiftung Warentest (niemieckie stowarzyszenie konsumentów) oraz inne niezależne organizacje (zobacz artykuł: Dokładne elektroniczne ciśnieniomierze krwi firmy boso).

O jakości ciśnieniomierzy Boso Bosch+Sohn świadczą ponadto następujące fakty:

• Badanie przeprowadzone przez instytut GfK w Norynbergii pośród niemieckich lekarzy w 2005 roku dowodzi, że ponad 75% z nich stosuje ciśnieniomierze Boso Bosch+Sohn. W Niemczech sprzęt tej firmy jest absolutnym liderem, a lekarze z Niemiec praktycznie rutynowo zalecają stosowanie sprzętu Boso Bosch+Sohn. Badanie miało określić marki ciśnieniomierzy stosowanych w Niemczech przez lekarzy w codziennej praktyce. Najnowsze badania API (GfK) z roku 2016 wskazują, że 96% lekarzy rodzinnych i internistów polega na urządzeniach boso.
• Sprzęt do pomiaru całodobowego tej firmy jest zalecany przez ESA (European Space Agency), stosującej sprzęt Boso Bosch+Sohn na pokładzie stacji kosmicznej ISS. Świadczy to o wyjątkowej jakości i niezawodności ciśnieniomierzy produkowanych w Jungingen.
• Wszystkie ciśnieniomierze Boso Bosch+Sohn są zgodne z normą EN 1060

Tabele porównawcze ciśnieniomierzy Boso

Ciśnieniomierze zegarowe BOSO dla lekarzy

Cecha/Model	Classic	Classico	Manuell 48/60	Roid I	Roid  II	Clinicus II	Solid	Profitest	Minimus	Fix 48/60	Nova S M
mankiet na ramię
mankiet na rzep
przewód 2-w-1
1 przewód
2 przewody			P		P	P			R	R	R
Tarcza [mm]	60	60	48/60	60	48	60	60	60	48	48/60	120
odporny na wstrząsy
Szybka wymiana mankietu

M – Nova S – dostępna wersja na biurko oraz do montowania na statywie, na ścianie lub na szynie.
P – Przewody połączone (złączone bokami)
R – przewody rozdzielone (gruszka oddzielona od mankietu)

Mankiety do ciśnieniomierzy zegarowych lekarskich BOSO:

R – do manometru oddzielonego od gruszki (rozdzielone, luźne przewody + zaczep)
* – Classico (wersja bez chromowanego wykończenia)

W przypadku zakupu ciśnieniomierza z rozdzieloną gruszką (Fix, Nova S lub Minimus), można dokupić dodatkowe mankiety wraz z gruszką oraz zaworem, aby utworzyć zawsze gotowe do użycia zestawy mankietów z już zainstalowanymi zaworami i gruszkami.

Ciśnieniomierze zegarowe BOSO do użytku domowego

Cecha/Model	Classic privat	Varius privat	Egotest	Med. I	BS 90
mankiet na ramię
mankiet na rzep + pierścień D
przewód podwójny 2-w-1
1 przewód
Tarcza [mm]	60	60	60	60	60
odporny na wstrząsy

Ciśnieniomierze automatyczne BOSO – naramienne

Cecha/Model Medicus	X	uno	smart	family	family4	vital	exclusive	system
Typ mankietu	22–32 cm	22–32 cm	22–32 cm	22–42 cm	22–42 cm	22–42 cm	22–42 cm	22–42 cm
Detekcja nieregularności pulsu
Ocena nieregularności pulsu
Wykrywanie poruszenia ręką
Inteligentne pompowanie
Pamięć pomiarów	30	1		2×30	4×60	60	90	30
Tryb „gościa”
Data i czas pomiaru								Apl
Wyświetlanie wartości średniej								Apl
Komunikaty głosowe
3 pomiary pod rząd
Podłączenie do zasilacza sieciowego
Limit ciśnienia			ręcznie
Skala WHO
Etui na wyposażeniu
Oprogramowanie analityczne

Apl – tylko na poziomie oprogramowania na urządzeniu mobilnym.

Dostępne rozmiary mankietów do aparatów elektronicznych boso medicus:

std – wyposażenie standardowe, o – opcja (do zakupienia oddzielnie)

Ciśnieniomierze automatyczne BOSO – nadgarstkowe

Cecha/Model	medistar+
Detekcja nieregularności pulsu
Pamięć	90
Rozmiar mankietu [cm]	13.5-21.5
Skala WHO
Wyświetlacz wartości średniej
Szybki pomiar (system ipTec)
Etui na wyposażeniu

Instrukcje obsługi do sprzętu firmy Boso:

Instrukcja obsługi ciśnieniomierzy analogowych (aneroidowych) (PL)
Instrukcja obsługi ciśnieniomierzy cyfrowych naramiennych (PL)
Instrukcja obsługi ciśnieniomierzy cyfrowych nadgarstkowych (PL)
Instrukcja obsługi elektrycznych mat rozgrzewających (PL)
Instrukcja obsługi elektrycznych poduszek i butów rozgrzewających (PL)
Instrukcja obsługi termometru cyfrowego bosotherm diagnostic (PL)

Jak sama nazwa wskazuje, są to aparaty stosujące rozwiązania elektroniczne. Często stosuje się też określenia: ciśnieniomierze cyfrowe lub automatyczne.

W zależności od stopnia wykorzystania elektroniki, można wyodrębnić tu trzy rodzaje aparatów:

• automatyczne
• półautomatyczne
• manualne

Automatyczne

Stosowane są głównie do użytku domowego. Pełna automatyzacja pracy ciśnieniomierza obejmuje wszystkie elementy jego działania w chwili pomiaru, tj.

• pompowanie powietrza (inflacja),
• wyznaczanie oraz wyświetlenie ciśnienia skurczowego i rozkurczowego,
• spuszczanie powietrza (deflacja).

Stosują oscylometryczną metodę pomiaru. Do odczytu ciśnienia stosowane są tutaj elektroniczne czujniki ciśnienia, czyli przetworniki (transduktory) piezoelektryczne lub pojemnościowe. Jako wskaźnik pomiarów stosuje się przede wszystkim ekran ciekłokrystaliczny (LCD).

Aparaty automatyczne obliczają również puls i potrafią wykryć nieregularność rytmu (np. przy arytmii). Bardziej zaawansowane rozwiązania potrafią odróżnić przyczynę nieregularności, np. poruszenie ręką od arytmii i mogą też dokonać oceny stopnia arytmii.

W zależności od miejsca pomiaru ciśnienia rozróżniamy tu dwie grupy aparatów:

• Nadgarstkowe – dokonują pomiaru ciśnienia na tętnicy promieniowej.
• Naramienne – dokonują pomiaru ciśnienia na tętnicy ramieniowej.

Zalety:
Stosunkowo małe wymiary. Nie wymagają ręcznego pompowania powietrza do mankietu i spuszczania powietrza. Idealne do samokontroli ciśnienia przez pacjentów w domu. Nie wymagają stabilnego podłoża w trakcie badania. Ponieważ nie wymagają stosowania klasycznego stetoskopu, są szczególnie zalecane do zastosowań przez osoby niedosłyszące. Potrafią określić puls i wykrywają puls nieregularny (przy arytmii).

Wady:
Błąd pomiaru często przekracza wartości dopuszczone przez ESH International Protocol by Graves (Mayo Clinic and Mayo Foundation). Służą do określenia orientacyjnego ciśnienia tętniczego. Nie mogą być podstawą do określania wartości ciśnienia tętniczego w jednostkach ochrony zdrowia ze względu na swoją niedokładność pomiaru. Konieczność stosowania baterii. Mała odporność na warunki atmosferyczne (wrażliwość na wilgoć i wodę). Czujnik ciśnienia powinien podlegać okresowej kalibracji.

Ciśnieniomierzy nadgarstkowych nie można stosować u dzieci i nie zaleca się stosować u osób powyżej 65 roku życia.

Standardowe ciśnieniomierze elektroniczne dopuszczają błąd pomiaru nawet o 10 mm Hg u 25% pacjentów (podczas gdy standardy US i EU dopuszczają błąd do 3 mm Hg !).

Półautomatyczne

W zależności od rodzaju aparatu, automatyzacja pomiaru ciśnienia w aparatach półautomatycznych dotyczy tylko niektórych kroków koniecznych do wykonania pomiaru ciśnienia. Reszta czynności wykonywana jest ręcznie.

W rozwiązaniach, gdzie kroki wykonywane manualnie obejmują pompowanie/spuszczanie powietrza do mankietu, aparat taki odpowiada jedynie za określenie ciśnienia skurczowego/rozkurczowego krwi i wyświetlenie wartości na wyświetlaczu cyfrowym (również puls i detekcja arytmii). Zaletą takiego aparatu jest wówczas dużo mniejszy rozmiar i mniejsza waga.

Można też spotkać takie rozwiązania, gdzie urządzenie automatycznie pompuje i spuszcza powietrze, a za określenie ciśnienia skurczowego/rozkurczowego odpowiada już człowiek poprzez wysłuchiwanie tonów za pomocą stetoskopu.

W ciśnieniomierzach półautomatycznych mankiet zakładany jest zawsze na ramieniu.

Manualne

W aparatach manualnych cały proces pomiaru wykonywany jest przez człowieka z wykorzystaniem stetoskopu i osłuchowej metody Korotkowa. W tym wypadku czujnik elektroniczny przekształca ciśnienie powietrza w mankiecie na na sygnał elektryczny i wartość tego ciśnienia obrazowana jest na elektronicznym wyświetlaczu. Takie rozwiązania stosuje się zazwyczaj w bardziej profesjonalnych aparatach, przeznaczonych przede wszystkim dla lekarzy.

Na szczególną uwagę zasługują tu urządzenia klasy Hi-End, gdzie sygnał z czujnika elektronicznego analizowany jest przez mikroprocesor, który jest odpowiedzialny również za automatyczną kalibrację urządzenia i kontrolę procesu deflacji. Oto zalety i wady ciśnieniomierzy klasy Hi-End:

Zalety:
Niezwykle dokładne (fabrycznie kalibrowane do +/- 0,4 mm Hg !), stanowiąc standard do kalibracji innych aparatów do mierzenia ciśnienia. Można je stosować poza gabinetem. Nie wymagają stabilnego podłoża w trakcie badania. Umiarkowanie oporne na urazy mechaniczne. Brak elementów mechanicznych. Samokalibrujące, wymagające kalibracji głównej co 4-5 lat!. Walidowane wg ESH International Protocol by Graves (Mayo Clinic and Mayo Foundation). Układ elektroniczny kontroluje tempo deflacji za pomocą specjalnych wskaźników. Można stosować w każdej grupie wiekowej. Do badania wykorzystuje się stetoskop.

Wady:
Wymagają baterii, wrażliwe na warunki atmosferyczne. Stosunkowo drogie.

Zobacz również:

• Ciśnieniomierze zegarowe (mechaniczne/aneroidowe)
• Jak wybrać aparat do mierzenia ciśnienia ?
• Lista produktów – ciśnieniomierze domowe – elektroniczne
  
• Lista produktów – ciśnieniomierze domowe – aneroidowe
• Lista produktów – ciśnieniomierze lekarskie klasy Hi-End

Poznaj rodzaje, budowę i najważniejsze cechy ciśnieniomierzy zegarowych. Są one popularne głównie wśród lekarzy, ale mogą być też stosowane przez pacjentów.

Zegarowe aparaty do pomiaru RR wykorzystują mechanizm aneroidowy (sprężynowy) zamieniający wartość ciśnienia  na odpowiednie ustawienie wskazówki manometru, za pośrednictwem specjalnego mechanizmu dźwigni. Są to zatem ciśnieniomierze w pełni mechaniczne. Tarcza manometru skalowana jest w mm słupa rtęci.

Z uwagi na dokładność pomiaru, stosowane są przede wszystkim przez lekarzy, jednak są też dostępne modele dedykowane do samodzielnego pomiaru ciśnienia w domu.

Ciśnieniomierze zegarowe wymagają użycia stetoskopu (słuchawek) w celu wysłuchania tonów związanych ze skurczowym i rozkurczowym ciśnieniem krwi (metoda Korotkowa).

Budowa ciśnieniomierza zegarowego

Ciśnieniomierz zegarowy składa się z trzech zasadniczych elementów:

• manometr aneroidowy,
• gruszka
• mankiet

Dodatkowo, konieczny jest oczywiście stetoskop, który powinien być zakupiony oddzielnie. Jedynie w przypadku ciśnieniomierzy do użytku domowego, stetoskop wchodzi zazwyczaj w skład kupowanego zestawu i jest już na stałe przymocowany do mankietu.

Można wyróżnić dwa rodzaje aparatów zegarowych w zależności od sposobu połączenia gruszki:

• rozdzielone,
• zintegrowane.

W modelach rozdzielonych (rysunek wyżej), gruszka jest oddzielona od manometru. Powietrze jest najpierw pompowane przez gruszkę do mankietu, a następnie dociera odrębnym przewodem do manometru. Manometr jest podczas badania najczęściej zaczepiony za mankiet na ramieniu pacjenta.

W przypadku manometrów o dużej tarczy (6 calowe), manometr stoi na biurku lub na specjalnym stojaku na kółkach. Ewentualnie może wisieć na ścianie (np. przy łóżku pacjenta).

Natomiast w modelach zintegrowanych, manometr jest na stałe połączony z gruszką pompującą. Dzięki takiemu rozwiązaniu, zmniejszamy liczbę przewodów, a manometr trzymamy w ręku wraz z gruszką. Modele zintegrowane posiadają trzy sposoby rozwiązania systemu przewodów, jeśli chodzi o połączenie z mankietem:

• Jeden przewód – powietrze z gruszki pompowane jest jednocześnie do mankietu oraz do manometru. Jest to rozwiązanie najprostsze i najwygodniejsze, ale wiąże się niestety z efektem „skakania” wskazówki manometru podczas pompowania.
• Dwa przewody – powietrze z gruszki pompowane jest do mankietu jednym przewodem, a ciśnienie powietrza z mankietu doprowadzane jest do manometru drugim przewodem, analogicznie jak to jest w modelach rozdzielonych. Dzięki temu, że mankiet „buforuje” gwałtowne zmiany powietrza, mechanizm aneroidowy nie jest poddawany gwałtownym ruchom i nie występuje efekt „skakania” wskazówki manometru.
• 2 w 1 – dwa przewody koncentryczne (jeden w drugim). Taki system łączy wygodę i prostotę systemu jednoprzewodowego z zaletami systemu dwuprzewodowego. Jest spotykany w ciśnieniomierzach zegarowych lepszej klasy.

Zalety:
Małe wymiary i masa. Można je zastosować poza gabinetem w różnych pozycjach. Wygodne dla osoby badanej. Nie zawierają rtęci. Stosunkowo dokładne. Do badania wykorzystuje się stetoskop.

Wady:
Wymagają okresowej kalibracji, najlepiej co 1-2 lata, odpowiednio do zaleceń producenta. American Heart Association zaleca kalibrację co 6miesięcy. Typowe manometry aneroidowe są nieodporne w znacznym stopniu na wstrząsy i inne urazy mechaniczne. Wady tej nie mają natomiast ciśnieniomierze dobrej klasy.
Z uwagi na użycie stetoskopu nie powinny być raczej stosowane przez  osoby niedosłyszące.

Zobacz również:

• Ciśnieniomierze elektroniczne (automatyczne)
  
• Jak wybrać aparat do mierzenia ciśnienia?
• Lista produktów – ciśnieniomierze domowe – zegarowe
• Lista produktów – ciśnieniomierze lekarskie – zegarowe

Utarło się takie przekonanie, że dla lekarzy dedykowane są manualne ciśnieniomierze zegarowe, a zwykli użytkownicy domowi powinni stosować aparaty elektroniczne. Ten potoczny pogląd nie jest do końca słuszny. Istnieją np. mechaniczne ciśnieniomierze zegarowe dedykowane specjalnie dla wymagających użytkowników domowych oraz profesjonalne ciśnieniomierze elektroniczne dla lekarzy, dorównujące swoją dokładnością ciśnieniomierzom rtęciowym.

Zanim zdecydujemy się na zakup ciśnieniomierza krwi, warto zrozumieć, jakie są ich rodzaje i w jakich okolicznościach wybrać najbardziej właściwe rozwiązanie. Ważny jest również dobór odpowiedniego mankietu oraz umiejętność jego zakładania.

1. Typy aparatów do mierzenia ciśnienia

Aparaty rtęciowe jako pierwsze pojawiły się w diagnostyce nadciśnienia tętniczego u schyłku XIX wieku. Wykorzystują rtęć, jako element równoważący ciśnienie w mankiecie na ramieniu osoby badanej.

Odczytując wysokość słupa rtęci na skali można z dużą dokładnością dokonać pomiaru ciśnienia tętniczego.

Aparaty zegarowe (sprężynowe) wykorzystują mechanizm aneroidowy, zamieniający wartość ciśnienia w mankiecie osoby diagnozowanej na odpowiednie ustawienie wskazówki mechanizmu manometru, skalowanego na tarczy w mm słupa rtęci.

Są stosowane przeważnie przez lekarzy, ale dostępne są modele dedykowane dla użytkowników domowych (patrz: ciśnieniomierze domowe ze stetoskopem).

Aparaty elektroniczne (cyfrowe), zazwyczaj aparaty w pełni automatyczne, stosowane głównie do użytku domowego. Stosują oscylometryczną metodę pomiaru zmian ciśnienia w mankiecie. Występują w wersji nadgarstkowej (dokonujące pomiaru ciśnienia na tętnicy promieniowej) i tradycyjnej naramiennej.

Można też spotkać wersje półautomatyczne (tylko na ramię), gdzie niektóre funkcje wykonywane są ręcznie, tj. albo pompowanie powietrza odbywa się ręcznie za pomocą gruszki albo sam pomiar ciśnienia odbywa się metodą osłuchową z wykorzystaniem klasycznego stetoskopu.

Do grupy ciśnieniomierzy elektronicznych można zaliczyć również lekarskie ciśnieniomierze manualne klasy Hi-End. Są to aparaty najwyższej klasy, wykorzystujące metodę osłuchową Korotkowa. Badanie ciśnienia odbywa się w identyczny sposób, jak przy aparatach manualnych z tą różnicą, że pomiar wartości ciśnienia powietrza w mankiecie wykonywany jest przez system elektroniczny, który dodatkowo zapewnia automatyczną kalibrację oraz kontrolę tempa deflacji. Wartość ciśnienia w mankiecie wyświetlana jest na elektronicznym wyświetlaczu.

2. Wady i zalety aparatów do pomiaru ciśnienia tętniczego

Ciśnieniomierze rtęciowe

Zalety:

• Stanowią niewątpliwie „złoty standard” w mierzeniu ciśnienia.
• Są dokładne i nie wymagają kalibracji.
• Walidowane wg ESH International Protocol by Graves (Mayo Clinic and Mayo Foundation).

Wady:

• Duże gabaryty i masa,
• Zawierają toksyczną rtęć, która paruje nawet w prawidłowo używanym sprzęcie.
• Wymagają statycznego, płaskiego podłoża.
• Nieodporne na urazy mechaniczne.
• Bardzo niepraktyczne w przypadku samobadania ciśnienia.

Pomimo swoich wad ciśnieniomierze rtęciowe są nadal produkowane i nie odeszły do „lamusa”. Z uwagi na swoją dokładność, nadal cieszą się dużą popularnością. Niestety sprzedaż ciśnieniomierzy rtęciowych jest zakazana w krajach Unii Europejskiej. Nie można więc ich już nigdzie kupić, ale stosowanie w praktyce lekarskiej jest nadal dopuszczalne.

Ciśnieniomierze zegarowe

Zalety:

• Małe wymiary i masa.
• Można je zastosować poza gabinetem w różnych pozycjach.
• Wygodne dla osoby badanej.
• Dokładny pomiar manualny – do badania wykorzystuje się stetoskop.
• Nie zawierają rtęci.
• Często walidowane wg ESH International Protocol by Graves (Mayo Clinic and Mayo Foundation).

Wady:

• Wymagają okresowej kalibracji, najlepiej co 1-2 lata, odpowiednio do zaleceń producenta. American Heart Association zaleca kalibrację co 6 miesięcy.
• Wiele modeli nie posiada odporności na wstrząsy i inne urazy mechaniczne (lepsze są te dobrej klasy).

Ciśnieniomierze elektroniczne automatyczne (lub półautomatyczne)

Zalety:

• Z uwagi na pomiar automatyczny, doskonale nadają się do samodzielnej kontroli ciśnienia krwi w warunkach domowych.
• Małe wymiary.
• Jeśli są w pełni automatyczne  – najczęściej połączone z mechanizmem pompującym powietrze do mankietu i mechanizmem automatycznego opróżniania mankietu.
• Nie wymagają stabilnego podłoża w trakcie badania.

Wady:

• Błąd pomiaru w metodzie oscylometrycznej często przekracza wartości dopuszczone przez ESH International Protocol by Graves (Mayo Clinic and Mayo Foundation).
• Służą do określenia orientacyjnego ciśnienia tętniczego, czasami poprzez dokonanie kilku pomiarów wykonanych po sobie w odstępach kilkuminutowych.
• Nie mogą być podstawą do określania wartości ciśnienia tętniczego w jednostkach ochrony zdrowia ze względu na swoją niedokładność pomiaru, szczególnie u osób w podeszłym wieku.
• Umiarkowana odporność na uszkodzenia mechaniczne.
• Konieczność stosowania baterii.
• Mała odporność na warunki atmosferyczne (wrażliwość na wilgoć i wodę).
• Ciśnieniomierzy nadgarstkowych nie można stosować u dzieci i nie zaleca się stosować u osób w podeszłym wieku.

Standardowe ciśnieniomierze elektroniczne dopuszczają błąd pomiaru nawet o 10 mm Hg u 25% pacjentów (podczas gdy standardy US i EU dopuszczają błąd do 3 mm Hg !).

Chociaż brak dokładności wynika z zasady działania pomiaru oscylometrycznego, to ciśnieniomierze automatyczne w zupełności wystarczą do badania trendu zmian ciśnienia.

Ciśnieniomierze elektroniczne manualne (klasy Hi-End)

Zalety:

• Niezwykle dokładne (fabrycznie skalibrowane do 0,4 mm Hg !).
• Stanowią standard do kalibracji innych aparatów do mierzenia ciśnienia (głównie zegarowych).
• Dokładny pomiar manualny – do badania wykorzystuje się stetoskop.
• Dedykowane głównie dla lekarzy.
• Nie wymagają stabilnego podłoża w trakcie badania.
• Nie zawierają rtęci.
• Umiarkowanie oporne na urazy mechaniczne. Brak elementów mechanicznych.
• Te, które są samokalibrujące, wymagają kalibracji głównej co 4-5 lat! Walidowane wg ESH International Protocol by Graves (Mayo Clinic and Mayo Foundation).
• Można stosować w każdej grupie wiekowej po zastosowaniu odpowiedniego rozmiaru mankietu.

Wady:

• Wymagają baterii.
• Duży rozmiar może utrudniać stosowanie poza gabinetem.
• Wrażliwe na warunki atmosferyczne.
• Stosunkowo drogie.

Tabela porównawcza różnych typów ciśnieniomierzy:

3. Dobór mankietu

Rozmiar mankietu
Wielkość mankietu ma kolosalny wpływ na wiarygodność pomiaru.
Najprościej ujmując, szerokość gumowego balonu wewnątrz mankietu powinna w przybliżeniu odpowiadać 0,4 obwodu ramienia, zaś jego długość około 0,75 obwodu ramienia. Mankiet zbyt wąski lub krótki (a właściwie poduszka gumowa wewnątrz mankietu), powoduje, że wartość zmierzonego ciśnienia tętniczego jest zawyżona. Odwrotnie – zaniżone wartości uzyskuje się przy zastosowaniu zbyt szerokiej, czy zbyt długiej poduszki mankietu.

Dlatego też producenci określają rozmiar mankietu stosownym oznaczeniem lub nazwą. Z uwagi na rozmiar, mankiety dzielimy na następujące rodzaje:

• Mankiet standardowy służy do pomiaru ciśnienia u osób dorosłych z obwodem ramienia pomiędzy 20 a 32 cm.
• Dla osób otyłych lub z rozbudowanym mięśniem dwugłowym ramienia > 32 cm.
• Dla dzieci, niemowląt czy noworodków są także dedykowane osobne mankiety.

Jeżeli chcemy kupić ciśnieniomierz z możliwością wymiany mankietu, to warto zwrócić uwagę na łatwość wymiany mankietu. W dobrych aparatach jest możliwość szybkiej i łatwej wymiany mankietu dzięki istnieniu odpowiednich konektorów, śrubowych (przykręcane przewody) lub wtykowych. W tańszych aparatach, gumowe przewody są nakładane bezpośrednio na elementy łączące przewód z manometrem lub z systemem pompującym, co utrudnia zdjęcie przewodu w celu wymiany mankietu.

Liczba przewodów w ciśnieniomierzach zegarowych
Każdy ciśnieniomierz składa się z trzech elementów składowych:

• system inflacyjny (pompuje powietrze),
• mankiet (uciska tętnicę)
• manometr (mierzy wartość ciśnienia powietrza).

Powietrze pompowane jest do mankietu za pomocą gruszki połączonej z mankietem jednym szczelnym przewodem. Aby manometr mógł zmierzyć ciśnienie powietrza, to musi być podłączony do układu powietrznego, gdzie w całym obwodzie panuje jednakowe ciśnienie. Manometr zegarowy może być połączony z układem powietrznym na dwa sposoby:

1. Poprzez zintegrowanie z gruszką.
2. Poprzez rozdzielenie od gruszki.

W przypadku rozwiązań zintegrowanych, system inflacyjny (gruszka + zawór kontrolny) jest zintegrowany z manometrem zegarowym, dzięki czemu do mankietu wystarczy poprowadzić tylko jeden przewód. Chociaż jest to rozwiązanie dość wygodne, szczególnie przy wymianie mankietu, to ma tylko jeden mankament – manometr szybciej reaguje na zmiany ciśnienia podczas pompowania, co prowadzi do „skakania” wskazówki, co utrudnia odczyt wartości ciśnienia, a nawet może doprowadzić do uszkodzenia się mechanizmu aneroidowego lub wskazówki manometru.

Z tego względu, niektóre modele zintegrowane posiadają dwa przewody, tak jak w rozwiązaniach rozdzielonych. Wtedy jednym przewodem następuje pompowanie powietrza do mankietu, a drugim, powietrze z mankietu dochodzi do manometru.
Innymi słowy, w klasycznych systemach dwuprzewodowych gwałtownie pompowane powietrze dochodzi docelowo do manometru poprzez mankiet, który buforuje szybkie zmiany ciśnienia.

Chociaż wśród lekarzy większą popularnością cieszą się modele zintegrowane, to w wielu przypadkach stosowane są jednak tradycyjne rozwiązania rozdzielone, szczególnie wtedy, gdy manometr posiada dużą tarczę zegarową. Jeżeli manometr stanowi odrębny element składowy, to może leżeć na np. biurku, może być przymocowany do statywu lub do ściany nad łóżkiem pacjenta. W przypadku manometrów o małej średnicy tarczy, może być również przypięty do ramienia pacjenta za mankiet.

W przypadku modeli zintegrowanych warto jeszcze wspomnieć o bardziej zaawansowanych rozwiązaniach stosujących system dwóch przewodów koncentrycznych, tzw. 2-w-1, który łączy wygodę systemu jednoprzewodowego z zaletami systemu dwuprzewodowego. Przykładem jest tu eksluzywny ciśnieniomierz niemieckiej firmy boso Bosh&Sohn Classic, czy też jego bardziej ekonomiczna wersja Classico.

Zakładanie mankietu
Kolejną istotną cechą mankietu jest łatwość, z jaką można go założyć na ramię. Problem z założeniem mankietu występuje praktycznie tylko przy samodzielnym pomiarze ciśnienia, gdy osoba musi sama jedną ręką założyć sobie mankiet i zapiąć go w odpowiedni sposób.

Najczęściej stosowanym rozwiązaniem ułatwiającym samodzielne założenie mankietu jest specjalna metalowa klamra, tzw. pierścień D (D-ring), w okół którego mankiet jest na stałe przewinięty i zapięcie na rzep (velcro) jedną ręką staje się dużo prostsze.
Rozwiązanie z pierścieniem D występuje przede wszystkim w ciśnieniomierzach domowych.

Mankiety w ciśnieniomierzach domowych zegarowych posiadają zazwyczaj jeszcze stetoskop zintegrowany z mankietem.

Zobacz również:

• Od czego zależy dokładność ciśnieniomierza krwi ?
• Ciśnieniomierze dla lekarzy – pomoc w wyborze
• Ciśnieniomierze do użytku domowego – pomoc w wyborze
• Technika i zasady pomiaru ciśnienia tętniczego krwi (metoda Korotkowa)
• Lista produktów – ciśnieniomierze domowe – elektroniczne
• Lista produktów – ciśnieniomierze domowe – zegarowe
• Lista produktów – ciśnieniomierze lekarskie – klasy Hi-End
• Lista produktów – ciśnieniomierze lekarskie – zegarowe